Nielegalne posiadanie broni lub amunicji, ujęcie historyczne.
- Autor: Andrzej Turczyn
- 12 września 2015
- komentarzy 16
Nielegalne posiadanie broni lub amunicji to czyn zabroniony pod groźbą kary. Aktualnie czyn ten jest opisany w art 263§2 kodeksu karnego. Historycznie, przepisy penalizujące nielegalne posiadanie broni lub amunicji, przedstawiały się w sposób opisany poniżej.
W Polsce porozbiorowej od 1919 roku istniał przepis ustanawiający zakaz posiadania broni palnej bez wymaganego pozwolenia. Od 1919 roku obowiązywał dekret Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego z dnia 25 stycznia 1919 roku o nabywaniu i posiadaniu broni i amunicji. Dekret regulował zasady posiadania broni i amunicji oraz ustanawiał kary za naruszenie postanowień tego dekretu. W tym dekrecie w art. 5, ustanowiono następujące czyny zabronione pod groźbą kary:
Przepisy tego dekretu obowiązywały do końca 1932 roku. W roku 1932 wydane zostało rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 27 października 1932 r. Prawo o broni, amunicji i materiałach wybuchowych. Rozporządzenie to regulowało zasady wydawania pozwoleń na posiadanie broni palnej. W rozporządzeniu znajdowały się również przepisy karne. Z dniem wejścia w życie nowych przepisów, tj. z dniem 1 stycznia 1933 roku, przepisy karne za nielegalne posiadanie broni lub amunicji otrzymały następujące brzmienie:
W dniu 1 września 1932 roku weszło w życie rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 roku Kodeks karny. W Kodeksie karnym ustanowiono przestępstwo gromadzenia lub przechowywania bez zezwolenia zapasów broni lub amunicji. Przepis miał następujące brzmienie:
Oceniając surowość przepisów uważam, że nie była znaczna. W Polsce, która nie była komunistycznym lub postkomunistycznym tworem, władza nie nadawała szczególnej surowości przepisom o nielegalnym posiadaniu broni lub amunicji. Wspominam o tym, albowiem z dniem wejścia w życie przepisów tworzonych przez komunistów, surowość karania nielegalnego posiadania broni wzrosła w sposób zasadniczy. Nielegalne posiadanie broni lub amunicji zagrożone zostało nawet karą śmierci.
Z dniem 12 lipca 1946 roku wszedł w życie dekret z dnia 13 czerwca 1946 roku, o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa. Dekret ten nazywany był również małym kodeksem karnym. W dekrecie tym ustanowiono przestępstwo nielegalnego posiadania broni lub amunicji, który miał brzmienie:
Przepis ten obowiązywał do 31 grudnia 1969 roku. Z dniem 1 stycznia 1970 roku weszła w życie ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 roku kodeks karny. W art. 286 tego kodeksu ustanowiono przestępstwo nielegalnego posiadania broni lub amunicji, o następującym brzemieniu:
Od 1 stycznia 1970 roku w sposób istotny obniżona została surowość zagrożenia karnego przestępstwa nielegalnego posiadania broni lub amunicji. Moim zdaniem, w sytuacji uszczelnienia zasad wydawania pozwoleń na broń i ponad dwudziestoletniego obowiązywania przepisu o nielegalnym posiadaniu broni lub amunicji, zagrożonego karą drakońską śmierci, władza komunistyczna nie dostrzegała już konieczności surowego karania nielegalnego posiadania broni palnej. Komuniści nabrali chyba przekonania, że nielegalne posiadanie broni jest zjawiskiem marginalnym. Zapewne było to przekonanie prawdziwe.
Stan taki trwał aż do 1995 roku. W tym roku nastąpiła zmiana przepisów kodeksu karnego z 1969 roku. Ustawą z dnia 12 lipca 1995 roku, zmieniono zagrożenie karą przestępstwa nielegalnego posiadania broni lub amunicji, przez ustanowienie zagrożenia karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 10. Było to znaczne zaostrzenie represji karnej za nielegalne posiadanie broni i amunicji. Nastąpiło to w okresie rządów koalicji PSL -SLD. Zaostrzenie represji karnej nastąpiło na skutek złożenia rządowego projektu zmiany kodeksu karnego. Posłem sprawozdawcą był poseł PSL Aleksander Bentkowski. To zaostrzenie surowości ukształtowało kierunek polityki karnej na kolejne lata.
Ustawa z 19 kwietnia 1969 roku kodeks karny straciła moc z dniem 31 sierpnia 1998 roku. Z dniem 1 września 1998 roku weszła w życie ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku kodeks karny. Przepisy tego kodeksu obowiązują do dnia dzisiejszego. Przepis kodeksu karnego ustanawiający nielegalne posiadanie broni lub amunicji otrzymał brzmienie:
Jak wynika z powyższej prezentacji, represja za przestępstwo nielegalnego posiadania broni palnej znacznie wzrosła z pojawieniem się Polski komunistycznej. Wraz z likwidacją praw obywatelskich, narasta represja karna związana z posiadaniem broni palnej. W okresie pełnego rozwinięcia PRL następuje złagodzenie represji karnej za to przestępstwo. W tzw. wolnej Polsce następuje ponowna zmiana kierunku i wzrasta represja, z lekką korektą w 1998 roku.
Moim zdaniem warto rozważyć zmianę zagrożenia karnego przestępstwa nielegalnego posiadania broni palnej lub amunicji. Nie każde posiadanie broni palnej lub amunicji wiąże się z zamiarem jej wykorzystania ze szkodą dla innych osób. Moim zdaniem przestępcze wykorzystanie nielegalnie posiadanej broni palnej powinno być surowo karane, zaś samo nielegalne posiadanie broni lub amunicji waloru surowości mieć nie powinno. Aktualny stan prowadzi do sądowych rozstrzygnięć wprost niesprawiedliwych. Orzekanie kar pozbawienia wolności (z warunkowym zawieszeniem jej wykonania) za nielegalne posiadanie destruktów broni palnej, to sprawa zwyczajna. Warto zwrócić uwagę na, że aktualna definicja broni palnej zrównuje z w pełni sprawną bronią desktrukty broni, czy nawet broń pozbawioną cech użytkowych, ale bez certyfikatu CLKP. Pisząc destrukty broni rozumiem wykopane na polach bitew, w lasach, niezdatne do użycia egzemplarze broni bądź istotne elementy broni. Skazywanie za nielegalne posiadanie broni lub amunicji, na podstawie tak surowego przepisu kogoś, kto realizuje pasję poszukiwania śladów historii, jest zjawiskiem na wskroś niesprawiedliwym.
Inne wpisy związane z powyższym tematem:
