Czy używanie broni możliwe jest tylko na strzelnicach?

1 Strzelnica to miejsce zlokalizowane, zbudowane i zorganizowane w sposób nienaruszający wymogów związanych z ochroną środowiska oraz wykluczający możliwość wydostania się poza ich obręb pocisku wystrzelonego z broni ze stanowiska strzeleckiego w sposób zgodny z regulaminem strzelnicy, który jest zatwierdzony w drodze decyzji administracyjnej przez właściwego wójta, burmistrza (prezydenta miasta). Myślę, że na podstawie ustawy o broni i amunicji tak właśnie można zdefiniować to czym jest strzelnica. Formalną przesłanką sprawiająca, że obiekt (miejsce) staje się strzelnicą jest zatwierdzony regulamin. Stanowisko takie wyrażam w oparciu o art. 45, 46 i 47 ustawy o bron i amunicji.

Broń palna oraz inna broń zdolna do rażenia celów na odległość może być używana w celach szkoleniowych i sportowych tylko na strzelnicach. Tak brzmi przepis art. 45 ustawy o broni i amunicji. Regulacja ustawowa dotycząca używania broni na strzelnicach jest niezwykle lakoniczna, co wywołuje szereg wątpliwości i konieczność oceny zdarzeń faktycznych w oparciu o racjonalną wykładnię, która jak wielokrotnie można się było przekonać, jest zasadniczo różna od policyjnego stosowania przepisów prawa.

2 Pierwsza uwaga jaka nasuwa się z lektury przepisu art. 45 ustawy jest taka, że ma on zastosowanie nie tylko do broni palnej, ale i każdej innej broni w rozumieniu ustawy, zdolnej do rażenia celów na odległość.

Ustawa o broni i amunicji stanowi w art. 4 ust 1 co jest bronią na gruncie tej ustawy. Ilekroć w ustawie jest mowa o broni, należy przez to rozumieć: 1) broń palną, w tym broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową; 2) broń pneumatyczną; 3) miotacze gazu obezwładniającego; 4) narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu: a) broń białą w postaci: – ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających wyglądu broni, – kastetów i nunczaków, – pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub zawierających wkładki z takiego materiału, – pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy, b) broń cięciwową w postaci kusz, c) przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej. Spośród tych przedmiotów, bronią zdolną do rażenia celów na odległość, a nie będącą bronią palną jest broń pneumatyczna oraz broń cięciwowa w postaci kusz.

Zgodnie z art. 8 ustawy o broni i amunicjiW rozumieniu ustawy bronią pneumatyczną jest niebezpieczne dla życia lub zdrowia urządzenie, które w wyniku działania sprężonego gazu jest zdolne do wystrzelenia pocisku z lufy lub elementu ją zastępującego i przez to zdolne do rażenia celu na odległość, a energia kinetyczna pocisku opuszczającego lufę lub element ją zastępujący przekracza 17 J. Urządzenia pneumatyczne dostępne powszechnie w sprzedaży, w których energia kinetyczna pocisku opuszczającego lufę lub element ją zastępujący nie przekracza 17 J, nie są bronią pneumatyczną i do nich zastosowania nie ma art. 45 ustawy. Wspominam o tym, bowiem urządzenia te nazywane są niekiedy właśnie bronią pneumatyczną. Ta nazwa w języku potocznym może być przyjęta, jednak na gruncie wykładni przepisów ustawy o broni i amunicji warto rozróżniać broń pneumatyczną od urządzenia pneumatycznego, które bronią pneumatyczną w rozumieniu prawa nie jest.

Ustawa o broni i amunicji nie zawiera definicji kuszy. W popularnej Wikipedii kusza została zdefiniowana jako broń miotająca neurobalistyczna (wykorzystująca energię sprężystości), składająca się z krótkiego łuku przymocowanego do łoża, w którym umieszczony był mechanizm zwalniający cięciwę i miejsce na pocisk, zazwyczaj krótką strzałę zwaną bełtem.

Kuszy w celu sportowym oraz szkoleniowym używać można na strzelnicy. W tym zakresie proszę jednak odpowiednio zastosować to co opisałem w punkcie 6, 7 i 8. Urządzeń o energii poniżej 17 J można używać poza strzelnicami.

3 Ustawa o broni i amunicji w art. 7 ust. 1 definiuje pojęcie broni palnej. W rozumieniu ustawy bronią palną jest każda przenośna broń lufowa, która miota, jest przeznaczona do miotania lub może być przystosowana do miotania jednego lub większej liczby pocisków lub substancji w wyniku działania materiału miotającego. Na podstawie przepisów ustawy o broni i amunicji za broń palną uznaje się również broń palną sygnałową, którą jest urządzenie wielokrotnego użycia, które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na skutek spalania materiału miotającego, jest zdolne do wystrzelenia z lufy o kalibrze nie mniejszym niż 25 mm substancji w postaci ładunku pirotechnicznego celem wywołania efektu wizualnego lub akustycznego (art. 7 ust. 2 ustawy o broni i amunicji). Bronią palną w rozumieniu ustawy jest również broń palna alarmowa. Jest to urządzenie wielokrotnego użycia, które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na skutek spalania materiału miotającego, wywołuje efekt akustyczny, a wystrzelona z lufy lub elementu ją zastępującego substancja razi cel na odległość nie większą niż 1 metr (art. 7 ust. 3 ustawy).

Wspominam o tym, bowiem literalne brzmienie art. 45 (Broń palna oraz inna broń zdolna do rażenia celów na odległość może być używana w celach szkoleniowych i sportowych tylko na strzelnicach.) może wywoływać wątpliwość czy broń alarmowa czy np. sygnałowa może być wykorzystywana poza strzelnicą. W zakresie broni palnej przepis przecież ma zastosowanie nie tylko do broni palnej wymagającej pozwolenia, ale i do tej na której posiadanie pozwolenie wymagane nie jest. W oparciu o art. 11 pkt 11 ustawy o broni i amunicji można posiadać przecież broń palną alarmową o kalibrze do 6 mm. Czy taka broń może być wykorzystywana wyłącznie na strzelnicy? Odpowiedź twierdząca byłaby przecież absurdalna.

4 Moim zdaniem przepis art. 45 ustawy o broni i amunicji należy rozumieć w taki sposób, że w celu sportowym oraz szkoleniowym broń palna musi być wykorzystywana na strzelnicy, o ile jest zdolna do rażenia celów na odległość pociskami. Wskazówkę do takiego rozumienia art. 45 daje przepis art. 46 ust. 1 ustawy, który mówi o strzelnicy jako o miejscu, w którym wystrzeliwuje się pociski. Można powiedzieć, że strzelnica to miejsce bezpiecznego wystrzeliwania pocisków. Przepisy regulujące zachowanie na strzelnicy mają za cel spowodowanie tego aby pocisk nie opuścił strzelnicy. Broń palna alarmowa też jest wprawdzie zdolna do rażenia celów na odległość do 1 metra (por. ustawową definicję powyżej), ale nie jest zdolna do rażenia celów pociskami. Z istoty rzeczy nie stwarza ona niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia i absurdalnym byłby wniosek, że może być używana np. w celu szkoleniowym w miejscu, które jest tak skonstruowane, aby pocisk nie opuścił strzelnicy. Istotny dla zrozumienia przedmiotowej kwestii jest również art. 11 pkt 3 ustawy, który stanowi, że pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku używania broni palnej sygnałowej i alarmowej do celów wzywania pomocy, ratowniczych, poszukiwawczych oraz przez osoby uprawnione do sygnalizacji zawodnikom rozpoczęcia konkurencji sportowej w trakcie zawodów sportowych, jeżeli wymaga ona takiej sygnalizacji. Przecież ten przepis wprost pozwala korzystanie z broni alarmowej poza strzelnicami.

5 W oparciu o powyższe rozważania pojawia się kolejny praktyczny problem do rozstrzygnięcia, a polegający na tym czy poza strzelnicą można używać broni palnej do celów rekonstrukcji historycznych, czyli broni alarmowej albo innej broni palnej, konstrukcyjnie przeznaczonej do strzelania wyłącznie amunicją ślepą, w tym samoczynnej (art. 10 ust. 4 pkt 6 ustawy). O zasadach dysponowania taką bronią pisałem we wpisie Użyczanie i dysponowanie bronią do rekonstrukcji historycznych. Moim zdaniem w celu rekonstrukcji historycznych broń palna alarmowej albo inna broń palna konstrukcyjnie przeznaczona do strzelania wyłącznie amunicją ślepą, w tym samoczynna, może być wykorzystywana poza strzelnicami albowiem broń ta nie jest zdolna do rażenia pociskami celów na odległość. Wykładnia przepisów prawa, zaprezentowania w powyżej prowadzi do wniosku, że na strzelnicy wyłącznie korzysta się z broni palnej zdolnej do rażenia pociskami celów na odległość.

6 Moim zdaniem nie będzie chybione rozumienie przepisu, że w innych celach niż sportowy i szkoleniowy, broń może być używana poza strzelnicą, także w przypadku broni zdolnej do rażenia celów na odległość. Do takiego wniosku jednak prowadzi nie tylko sama treść przepisu, ale i inne regulacje, które można odszukać w przepisach obowiązującego prawa. Przykładowo broń w celach łowieckich może być wykorzystywana w obwodach łowieckich w trakcie wykonywania polowania. Szczegółowe wykorzystanie broni na polowaniach reguluje aktualnie rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków wykonywania polowania i znakowania tusz. Broń palna jako narzędzie wykorzystane w wykonywaniu kontratypu obrony koniecznej może być wykorzystywana w każdym miejscu. Przepis art. 25 kodeksu karnego nie ustanawia co do narzędzia oraz co do miejsca wykonywania kontratypu obrony koniecznej żadnych ograniczeń. Przepis wymaga zachowania granic obrony czyli działania w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu, współmiernym sposobem do niebezpieczeństwa zamachu. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku wykonywania kontratypu stanu wyższej konieczności, opisanego w art. 26 kodeksu karnego. Sama ustawa o broni i amunicji pozwala na wykorzystywanie broni palnej np. sygnałowej poza strzelnicami. Zgodnie z art. 11 pkt 3 ustawy pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku używania broni palnej sygnałowej i alarmowej do celów wzywania pomocy, ratowniczych, poszukiwawczych oraz przez osoby uprawnione do sygnalizacji zawodnikom rozpoczęcia konkurencji sportowej w trakcie zawodów sportowych, jeżeli wymaga ona takiej sygnalizacji.

7 Istotnym praktycznie problem jest zdefiniowanie zwrotu używanie broni w celach szkoleniowych i sportowych. Nie każde przecież używanie broni w celu sportowym czy szkoleniowym będzie związane ze strzelaniem, czyli rażeniem celów na odległość. Np. składanie i rozkładanie broni palnej zdolnej do rażenia pociskami celów na odległość, jako nauka przed zdaniem egzaminu na patent strzelecki czy w ramach jakiegoś kursu. Czy takie niewątpliwe używanie broni będzie mogło odbywać się wyłącznie na strzelnicy? Tu również pomocne będzie to co wskazałem w punkcie 4. Strzelnica to miejsce do bezpiecznego rażenia celów na odległość. W związku z tym używanie broni w celach szkoleniowych i sportowych dla potrzeb art. 45 ustawy o broni i amunicji należy łączyć z rażeniem celów pociskami na odległość. Używanie broni w celu sportowym czy szkoleniowym bez jednoczesnego rażenia celów na odległość nie musi odbywać się na strzelnicy.

8 Pojawić może się problem korzystania z broni w celach rekreacyjnych. Wprawdzie przepis prawa nie wyszczególnia takiego celu posiadania broni, ale wykorzystywanie broni rekreacyjnie jest przecież możliwe. Np. broń palna rozdzielnego ładowania, wytworzona przed rokiem 1885 oraz replik tej broni, tzw. broń czarnoprochowa jest często wykorzystywana w celu rekreacyjnym. Ustawa w art. 45 mówi o używaniu broni w celu sportowym i szkoleniowym i nie ma tam niczego o wykorzystywaniu broni w celu rekreacyjnym. Pojęcie to pojawia się w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 marca 2000 r. w sprawie wzorcowego regulaminu strzelnic. W paragrafie drugim tego rozporządzenia znajduje się definicja strzelnicy dla potrzeb rozporządzenia. Zgodnie z tym przepisem strzelnica to obiekt przeznaczony do prowadzenia strzelań szkoleniowych, sportowych i rekreacyjnych oraz treningów strzeleckich. Jak zatem widać możliwe są strzelania rekreacyjne. Braki i wadliwość regulacji ustawowej nie pozwala niestety na odpowiedzialne rozważania w tej kwestii. Konieczny jest rozsądek i realna obawa przed milicyjną wykładnią przepisów ustawy, co sprawia, że nie zalecam używania broni w celu rekreacyjnym poza strzelnicami. Tu wskazuję pismo KGP, w którym da się dostrzec niepewność argumentacji i wątpliwości, ale niech nikt nie wątpi w najbardziej absurdalne działanie Policji, które będzie miało za cel pokazanie kto tu rządzi…

piKGP.91112strzeln

9 Używanie broni w celach szkoleniowych lub sportowych broni zdolnej do rażenia celów na odległość poza strzelnicami jest wykroczeniem stypizowanym w art. 51 ust. 2 pkt. 11 ustawy o broni i amunicji, zagrożonym karą aresztu albo grzywny do 5000 zł. Przepis ma zastosowanie do wszystkich tych, których dotyczy obowiązek używania broni na strzelnicy w celu sportowym oraz szkoleniowym opisany w art. 45 ustawy.

To nie jedyna dolegliwość jaka może spotkać posiadacza pozwolenia na broń. Zgodnie z art. 18 ust. 5 pkt 6 ustawy o broni i amunicji Właściwy organ Policji może cofnąć pozwolenie na broń w przypadku naruszenia przez osobę posiadającą pozwolenie zasady, o której mowa w art. 45.