Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 lutego 2018 r. II OSK 1958/17
Teza:
W sytuacji, gdy z inicjatywy którejkolwiek ze stron, zostanie wszczęty, w ramach procedury uzyskiwania orzeczenia lekarskiego i psychologicznego, tryb odwoławczy, to dopiero orzeczenia wydane w tym trybie jako ostateczne, potwierdzają wypełnienie obowiązku określonego w art. 15 ust. 5 ustawy z 1999 r. o broni i amunicji.
uzasadnienie
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej J.P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 marca 2017 r., sygn. akt II SA/Wa 1903/16 w sprawie ze skargi J.P. na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia (…) w przedmiocie cofnięcia pozwolenia na broń palną myśliwską
Wyrokiem z dnia 16 marca 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę J.P. na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia 7 września 2016 r. w przedmiocie cofnięcia pozwolenia na broń palną myśliwską.
W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji przyjął następujące okoliczności faktyczne i prawne:
Komendant Wojewódzki Policji w Katowicach, na podstawie art. 18 ust. 5 pkt 2 w zw. z art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2012 r. poz. 576 z późn. zm.), decyzją z dnia 13 października 2015 r. cofnął J. P. pozwolenie na posiadanie broni palnej myśliwskiej.
Z uzasadnienia decyzji wynika, że cofnięcie pozwolenia nastąpiło z uwagi na brak ostatecznego orzeczenia lekarskiego. Skarżący nie stawiał się bowiem na badania lekarskie, które miały być przeprowadzone przez właściwą jednostkę medyczną w postępowaniu odwoławczym, na skutek wniosku zgłoszonego przez Komendanta Wojewódzkiego Policji w Katowicach. Decyzją z dnia 7 września 2016 r. Komendant Główny Policji, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy podkreślił, że skarżący nie wykonał obowiązku, o którym mowa w art. 15 ust. 5 ustawy o broni i amunicji, bowiem nie stawił się na badanie w trybie odwoławczym, pomimo wyznaczenia mu kolejnych 6 terminów. Skoro zaś przez ponad dwa lata badanie nie mogło zostać przeprowadzone, to oznacza, że nie można określić, czy w ogóle jest możliwe przeprowadzenie tego badania i wydania koniecznej, ostatecznej opinii lekarskiej.
W skardze skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie J. P. podniósł, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem art. 15 ust. 5 w zw. z art. 18 ust. 5 pkt 2 ustawy o broni i amunicji poprzez ich niewłaściwe zastosowanie. Skarżący zarzucił również, że organ naruszył § 2 ust. 1 w zw. z § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 września 2000 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na broń poprzez ich niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy orzeczenie lekarskie, które miało zostać poddane kontroli, było dla niego korzystne.
W odpowiedzi na skargę Komendant Główny Policji wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Rozpoznając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że nie zasługuje ona na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja nie narusza prawa.
Sąd I instancji wyjaśnił, że decyzja o cofnięciu pozwolenia na broń, wydana na podstawie art. 18 ust. 5 pkt 2 ustawy o broni i amunicji, ma charakter uznaniowy. Uznaniowość nie oznaczana jednak dowolności w rozstrzyganiu spraw przez organy Policji, jak również nie upoważnia tych organów do wydania decyzji w oderwaniu od ustalonego stanu faktycznego sprawy. Po wszczęciu postępowania, którego przedmiotem jest badanie, czy zaistniała przesłanka uzasadniająca cofnięcie pozwolenia na broń, nie można pominąć działań strony, której dotyczy wynik postępowania. Jeżeli strona, która uzyskała pozwolenie na broń – tak jak w rozpoznawanej sprawie – w toku postępowania nie podejmuje kroków zmierzających do uzyskania stosownych orzeczeń lekarskich, to organy Policji powinny tę okoliczność uwzględnić i umożliwić przedłożenie tych orzeczeń. Najistotniejszą bowiem kwestią jest ustalenie, czy osoba posiadająca pozwolenie na broń nie należy do osób wymienionych w art. 15 ust. 1 pkt 2-4 ustawy o broni i amunicji. Priorytetem w przypadku decyzji uznaniowej nie może być cofnięcie pozwolenia na broń niezależnie od okoliczności konkretnej sprawy.
W ocenie Sądu, organ umożliwił skarżącemu przedłożenie ostatecznego orzeczenia lekarskiego, którego ten jednak nie przedłożył, pomimo wyznaczenia 6 terminów na poddanie się wymaganemu badaniu lekarskiemu, związanemu ze złożonym przez organ odwołaniem od orzeczenia pierwszej instancji. Oceny tej nie może zmienić fakt, że w wyznaczonych terminach skarżący przebywał na zwolnieniu lekarskim.
Skoro skarżący ciążącego na nim obowiązku nie wykonał, to organ zasadnie uznał, że nie realizuje on obowiązku wynikającego z art. 18 ust. 5 pkt 2 ustawy o broni i amunicji i wydał decyzję o cofnięciu skarżącemu pozwolenia na broń palną myśliwską.
Odnosząc się do zarzutów podniesionych w skardze Sąd I instancji nie stwierdził, aby doszło do naruszenia wskazanych w niej przepisów.
W skardze kasacyjnej skierowanej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, J. P., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, podniósł zarzuty:
1) naruszenia prawa materialnego, tj.:- art. 15 ust. 5 w zw. z art. 18 ust. 5 pkt 2 ustawy o broni i amunicji poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że w oparciu o ich dyspozycje możliwe jest cofnięcie pozwolenia na broń odnośnie do osoby skarżącego;
– § 2 ust. 1 w zw. z § 8 ust. 1 i 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 września 2000 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na broń poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że możliwe jest czynienie wiążących ustaleń odnośnie zdolności skarżącego co do posiadania broni, bez ostatecznej decyzji odwoławczej w sytuacji, gdy orzeczenie lekarza, które miało zostać poddane kontroli było korzystne dla skarżącego;
2) naruszenia prawa procesowego, tj.:- art. 3 § 1, art. 133 § 1, art. 134 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez nierozważenie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy zwłaszcza w kontekście stanu zdrowia skarżącego i możliwości poddania się badaniu w Instytucie Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu w datach, w jakich zostały one wyznaczone oraz poprzez przyjęcie błędnych wniosków przez Sąd I instancji, jako podstawy rozstrzygnięcia w wyniku nieprawidłowo poczynionych ustaleń;
– art. 141 § 4 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i zbyt lakoniczne wyjaśnienia podstawy prawnej i faktycznej rozstrzygnięcia, które to naruszenie ma istotny wpływ na wynik sprawy;
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej jej autor wskazał, że choroba skarżącego, potwierdzona brakiem zdolności do pracy, w datach wyznaczonych badań oznaczała, że w tych okresach nie był on zdolny do poddania się badaniu w prowadzonym postępowaniu. Schorzenia i stan psychofizyczny z nimi związany mogły mieć wpływ na wynik badania, któremu miałby się poddać w toku postępowania. Sąd I instancji, dokonując oceny stanu faktycznego sprawy i subsumcji przepisów pominął prawo skarżącego do poddania się badaniu przeprowadzonemu w sposób nierodzący dla niego dyskomfortu związanego z chorobą. Więcej, w sytuacji negatywnego dla skarżącego orzeczenia lekarskiego drugiej instancji okoliczności badania i wpływu innej choroby na treść orzeczenia nikt nie będzie badał ani oceniał. Pominął w swej ocenie bowiem Sąd I instancji, że badanie dokonane przed Instytutem Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego nie stanowi o ocenie badania lekarskiego zaskarżonego przez organ administracji, jak też ocenie pracy badającego skarżącego lekarza, ale o wydaniu “własnego” orzeczenia będącego wynikiem badania skarżącego. Procedura odwoławcza związana z badaniem lekarskim nie dotyczy bowiem formalnej oceny wcześniejszego orzeczenia, ale merytorycznego badania skarżącego, ustalenia jego zdolności do posiadania broni. Wskazuje na to wprost przepis § 8 ust. 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na broń, który stanowił, że powtórne badanie przeprowadza lekarz jednostki badawczo-rozwojowej lub psycholog, (…). W ocenie skarżącego okoliczność tę pominął Sąd I instancji uznając, że bez względu na stan zdrowia ma on obowiązek poddania się badaniu. Pominął przy tym, że nawet Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego nie odstąpił od przeprowadzania badań po zgłaszanej niezdolności do poddania się nim przez skarżącego wyznaczając mu kolejne terminy badań. Tym samym, w ocenie skarżącego uznawał, że nie w każdych okolicznościach możliwe jest poddane się badaniu i właściwym jest wyznaczenie terminu, który nie rodziłby po stronie skarżącego dyskomfortu związanego z chorobą, która w datach wyznaczonego badania występowała.
Wskazując na powyższe, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie oraz o zasądzenie od organu administracji na rzecz skarżącego kosztów procesu według norm przepisanych. Jednocześnie skarżący kasacyjnie oświadczył, że zrzeka się rozprawy.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną organ, reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł o jej oddalenie, a także o zwrot kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Przedmiotem oceny przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stała się decyzja Komendanta Głównego Policji z dnia 7 września 2016 r. utrzymująca w mocy decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji w Katowicach z dnia 13 października 2015 r. o cofnięciu pozwolenia na broń palną myśliwską.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji, zarówno osoby ubiegające się o wydanie pozwolenia na posiadanie broni, jak i osoby posiadające pozwolenie na broń, z uwagi na jej reglamentacyjny charakter, spełniać muszą określone przepisami prawa warunki. Jednym z warunków, jakie determinują wydanie pozwolenia na dysponowanie bronią jest legitymowanie się odpowiednim stanem zdrowia. Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 września 2000 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na broń (Dz. U. z 2000 r. Nr 79, poz. 898 z późn. zm.), badania lekarskie osoby posiadającej pozwolenie na broń, obejmują: 1) ogólną ocenę stanu zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem układu nerwowego, stanu psychicznego, stanu narządu wzroku, słuchu i równowagi oraz sprawności układu ruchu, 2) badania specjalistyczne i pomocnicze zlecone przez lekarza przeprowadzającego ogólną ocenę stanu zdrowia, w tym: a) badanie przez lekarza psychiatrę, b) badanie przez lekarza okulistę, przy uwzględnieniu sposobu oceny określonego w załączniku nr 10 do rozporządzenia, c) konsultacje innych lekarzy specjalistów i badania pomocnicze, które lekarz uzna za niezbędne w wyniku przeprowadzonej oceny stanu zdrowia, a lekarz upoważniony, na podstawie wyników badań, o których mowa w ust. 1, wydaje orzeczenie lekarskie (ust. 2) według wzoru orzeczenia lekarskiego stanowiącego załącznik nr 1 do rozporządzenia (ust. 5). Natomiast w myśl § 3 ust. 1 powołanego rozporządzenia, badanie psychologiczne osoby ubiegającej się obejmuje w szczególności określenie poziomu rozwoju intelektualnego i opis cech osobowości, z uwzględnieniem funkcjonowania w trudnych sytuacjach, a także określenie poziomu dojrzałości społecznej tej osoby.
Z uwagi na istotną rolę badań lekarskich, ustawodawca w art. 18 ust. 5 pkt 2 ustawy o broni i amunicji, uprawnił właściwy organ Policji do cofnięcia pozwolenia na broń w przypadku naruszenia przez osobę posiadającą pozwolenie obowiązku poddania się badaniom lekarskim, psychologicznym, przedstawienia orzeczeń lekarskiego i psychologicznego, o których mowa w art. 15 ust. 3-5.
W rozpoznawanej sprawie skarżący nie stawiał się kilkukrotnie na badania lekarskie i psychologiczne, jakie miały zostać przeprowadzone w trybie odwoławczym, co skutkowało niewydaniem ostatecznego orzeczenia lekarskiego. W konsekwencji należy uznać, że skarżący pomimo stworzenia mu warunków do przedłożenia właściwego orzeczenia lekarskiego nie uczynił tego przez blisko dwa lata.
W takich okolicznościach faktycznych organ był uprawniony do cofnięcia skarżącemu pozwolenia na broń, przyjmując, że naruszył on obowiązek poddania się badaniom lekarskim i psychologicznym i nie przedstawił właściwych (odpowiadających prawu) orzeczeń lekarskiego i psychologicznego.
Wbrew wywodom skargi kasacyjnej bez znaczenia pozostaje fakt, że skarżący dysponował zaświadczeniami, iż w terminach wyznaczonych badań przebywał na zwolnieniach lekarskich. Powtarzalność zbiegu terminów badań lekarskich z pobytem na zwolnieniu lekarskim (6 razy w ciągu 2 lat), skutkująca niemożnością przeprowadzenia wymaganych prawem badań, pozwala zasadnie przyjąć tezę, że skarżący unikał przeprowadzenia tych badań zwłaszcza, że sam także nie zabiegał o ustalenie dogodnego dla niego terminu. Nie ma również znaczenia fakt, że pierwotnie przeprowadzone badania były dla skarżącego korzystne. Podkreślenia bowiem wymaga, iż w sytuacji, gdy z inicjatywy którejkolwiek ze stron, zostanie wszczęty, w ramach procedury uzyskiwania orzeczenia lekarskiego i psychologicznego, tryb odwoławczy, to dopiero orzeczenia wydane w tym trybie jako ostateczne, potwierdzają wypełnienie obowiązku określonego w art. 15 ust. 5 ustawy.
Powyższe prowadzi do wniosku, że bezzasadny jest zarzut naruszenia art. 15 ust. 5 w zw. z art. 18 ust. 5 pkt 2 ustawy o broni i amunicji oraz § 2 ust. 1 w zw. z § 8 ust. 1 i 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 września 2000 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na broń.
Nie zasługują na uwzględnienie również zarzuty sformułowane w ramach drugiej z podstaw kasacyjnych, tj. art. 3 § 1, art. 133 § 1, art. 134 § 1 i art. 141 § 4 p.p.s.a.
Przede wszystkim nie sposób podzielić pogląd skarżącego kasacyjnie, że Sąd I instancji nie rozważył wszystkich aspektów stanu faktycznego. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego niedopełnienie obowiązku poddania się wymaganym badaniom i wielokrotne uchylanie się od stawiennictwa w wyznaczonym terminie stanowi oczywiste naruszenie obowiązku ustawowego. Natomiast analiza uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia nie daje podstaw do sformułowania zastrzeżeń odnośnie spełniania wymogów, o których mowa w art. 141 § 4 p.p.s.a. W rozpatrywanej sprawie treść uzasadnienia pozwoliła jednoznacznie ustalić motywy, jakimi kierował się Sąd I instancji, wydając zaskarżone rozstrzygnięcie, a w konsekwencji poddać je kontroli instancyjnej.
Jako że zarzuty skargi kasacyjnej okazały się niezasadne, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a., orzekł jak w pkt 1 sentencji. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 204 pkt 1 p.p.s.a. jak w pkt 2.
Badania lekarskie i psychologiczne stały się w ostatnim czasie sposobem na walkę z posiadaczami broni. Czasami jest tak, że wystarczy anonimowy donos i wydziały postępowań administracyjnych bez jakichkolwiek zahamowań wszczynają procedury związane z badaniami i oczywiście dla pewności odwołują się od badań.
Nawet zwolnienie od lekarza na terminie badań lekarskich nie powoduje, że nieobecność jest usprawiedliwiona. Nie stawiasz się na termin badania to pozamiatane, bo nie ma orzeczenia lekarskiego i jest podstawa do cofnięcia pozwolenia na broń.
Darowizny jakie otrzymuje Fundacja Trybun.org.pl, są przeznaczane na opłacanie serwisu PAP. Proszę abyście brali to pod uwagę przy gospodarowaniu waszymi pieniędzmi.
