Przestępstwo nielegalnego posiadania broni lub amunicji.

O nielegalnym posiadaniu broni lub amunicji, w ujęciu historycznym pisałem kilka dni temu. Pisałem również o przekazaniu broni osobie nieuprawnionej. Nadszedł czas na krótkie omówienie tego co nazywa się przestępstwem nielegalnego posiadania broni lub amunicji.

W przepisach kodeksu karnego, w art. 263, opisane są znamiona tego czynu zabronionego. Zgodnie z art.263§2 kk: Kto bez wymaganego zezwolenia posiada broń palną lub amunicję, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

W tym wpisie pomijam czym w rozumieniu przepisów jest broń palna i amunicja. Temu być może poświęcę osobny wpis, w przyszłości. W niniejszym wpisie zajmę się głównie tym, co oznacza zwrot posiada.

Przestępstwo nielegalnego posiadania broni lub amunicji jest przestępstwem umyślnym. Popełnić je można wyłącznie umyślnie. Zgodnie z art. 9§1 kodeksu karnego Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Przepis określa dwie postacie zamiaru: zamiar bezpośredni (sprawca chce popełnić czyn zabroniony) i zamiar ewentualny, zwany też wynikowym (sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego i na to się godzi). Aby można było uznać, że zaistniało umyślne przestępstwo nielegalnego posiadania broni lub amunicji, zamiar sprawcy musi obejmować całość ustawowych znamion czynu zabronionego. Innymi słowy sprawca musi chcieć posiadać broń lub amunicję bez wymaganego zezwolenia albo przewidując możliwość posiadania broni lub amunicji bez wymaganego zezwolenia, na to się godzić. Zwrot godzi się (art. 9§1 kk) to taka sytuacja, że ktoś zgadza się z góry na to, co może się zdarzyć. Godzenie się jest to akceptowanie stanu rzeczy, który może zaistnieć. Może tu chodzić o przeżycie psychiczne zwerbalizowane w postaci zwrotów, np.: dopuszczam i taką możliwość, wszystko mi jedno, czy to nastąpi, czy nie nastąpi, jest mi to obojętne. Świadomość wysokiego stopnia prawdopodobieństwa popełnienia czynu zabronionego może świadczyć o tym, że sprawca godził się na popełnienie tego czynu (Marek Kulik, Andrzej Wąsek Komentarz do art.9 Kodeksu karnego).

Zgodnie z przepisem art. 336 kodeksu cywilnego Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Dodatkowo przepis art. 338 kodeksu cywilnego wprowadza pojęcie dzierżyciela, jatko tego kto rzeczą faktycznie włada za kogo innego. Jednak w rozumieniu przepisów prawa karnego pojęcie posiadania broni palnej lub amunicji (art. 263§2 kk) nie może być pojmowane jedynie cywilistycznie, a zatem wiązać się z fizycznym władztwem nad rzeczą. Jeszcze na gruncie kodeksu karnego z 1969 roku Sąd Najwyższy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 sierpnia 1993 r. WR 107/93) dokonał następującej wykładni pojęcia posiadanie bez wymaganego zezwolenia broni lub amunicji: Posiadaniem bez wymaganego zezwolenia broni palnej lub amunicji, w rozumieniu art. 286 kodeksu karnego (aktualnie art. 263§2 kk), jest każde władanie nimi, bez względu na to, czy sprawca ma je przy sobie lub u siebie (np. w swoim lub cudzym mieszkaniu, gospodarstwie itp.), jeśli towarzyszy mu taki zamiar, nawet bez chęci zatrzymania tych rzeczy na własność. Posiadanie w powyższym rozumieniu jest zatem przestępstwem trwałym, polegającym na utrzymywaniu określonego stanu bezprawnego. Zaczyna się on z chwilą wejścia w posiadanie, a kończy z momentem przerwania tego stanu w wyniku przekazania broni lub amunicji organom ścigania albo innej osobie do całkowitej dyspozycji, bądź w wyniku nieodwracalnego zniszczenia lub porzucenia. Stanowisko to jest powszechnie przez sądy akceptowane.

Dla oceny czy zostało wypełnione znamię posiadania, konieczne jest ustalenie czasu tego posiadania. Przestępstwo z art. 263§2 kk jest bowiem przestępstwem trwałym. Sąd Najwyższy w wyroku z dania 12 lutego 2014 r. (IV KK 304/13) stwierdza, że dla ustalenia sprawstwa oskarżonego decydujące znaczenie ma to, jak długo przedmiotowy pistolet posiadał. Należy jednak pamiętać, że Sąd Najwyższy prezentował wykładnię, że byt tego przestępstwa nie jest uzależniony od długości okresu nielegalnego posiadania broni palnej lub amunicji. Sąd ten wskazywał w wyroku z dnia 4 listopada 1975 r. (Rw 562/75), że posiadaniem w rozumieniu przepisu art. 286 kodeksu karnego (aktualnie 263§2 kk) jest każde władanie bronią palną lub amunicją, bez względu na to, czy sprawca ma zamiar zatrzymać wymienione przedmioty przez dłuższy czy też przez krótszy okres. W tym wyroku Sąd Najwyższy stwierdził, nie może być wątpliwości, że czyn polegający na posiadaniu przez kilkanaście godzin bez wymaganego zezwolenia broni palnej i amunicji wyczerpuje znamiona przestępstwa określonego w art. 286 kodeksu karnego (obecnie art. 263§2 kk).

Moim zdaniem krótkotrwałe dysponowanie bronią lub amunicją, bez zamiaru posiadania broni lub amunicji bez wymaganego zezwolenia, nie jest wypełnieniem znamion czynem zabronionym z art. 263§2 kodeksu karnego. Przy wykładni tego przepisu należy pamiętać o takich stanach faktycznych jak wystawy czy targi, a tam możliwości oglądania broni palnej. Byłoby absurdalnym twierdzenie, że wzięcie do ręki wystawowego egzemplarza broni, miałoby stanowić wypełnienie znamion czynu zabronionego.

Oczywiście ogromna większość stanów faktycznych, które są kwalifikowane z art. 263§2 kk nie nastręcza żadnych wątpliwości, w zakresie przypisania sprawcy znamienia posiada. W niniejszym wpisie starałem się raczej wskazać gdzie rozpoczyna się posiadanie broni lub amunicji w rozumieniu art. 263§2 kk.

Odnośnie znamienia opisanego słowami bez wymaganego zezwolenia, odwołuję się do tego co pisałem we wpisie Przekazanie broni palnej lub amunicji osobie nieuprawnionej. Użyte w kodeksie karnym pojęcie zezwolenie nie jest tożsame z decyzją pozwolenie na broń w rozumieniu ustawy o broni i amunicji. Jest to pojęcie o szersze. W pojęciu zezwolenie mieszczą się wszelkie te stany faktyczne, które polegają na posiadaniu broni w oparciu o przepisy prawa. W pojęciu zezwolenie mieści się zatem prawo do posiadania broni w oparciu o pozwolenie na broń, prawo żołnierza do posiadającego przydzielonej broni służbowej, prawo funkcjonariusza państwowej formacji uzbrojonej do posiadania przydzielonej broni służbowej, prawo posiadania broni osoby dopuszczonej do posiadania broni.

Istotnym wyjaśnieniem jest również to, że zgodnie z art. 11 pkt 2 ustawy o broni i amunicji Pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku  używania broni w celach sportowych, szkoleniowych lub rekreacyjnych na strzelnicy działającej na podstawie zezwolenia właściwego organu. Strzelnica jako miejsce gdzie można posiadać broń palną lub amunicję jest azylem, o ile broń ta jest wykorzystywana w celu opisanym w ustawie. W sytuacji gdyby ktoś posiadał nielegalnie broń i ukrył ją na strzelnicy, z dobrodziejstwa przepisu art 11 pkt 2 ustawy o broni i amunicji, korzystał nie będzie. Również pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku  używania broni palnej sygnałowej i alarmowej do celów wzywania pomocy, ratowniczych, poszukiwawczych oraz przez osoby uprawnione do sygnalizacji zawodnikom rozpoczęcia konkurencji sportowej w trakcie zawodów sportowych, jeżeli wymaga ona takiej sygnalizacji (art. 11 pkt 3 ustawy o broni i amunicji). Można nawet powiedzieć, że cały art. 11 ustawy o broni i amunicji jest istotny z punktu widzenia należytej wykładni art. 263§2 kk, w zakresie znamienia bez wymaganego zezwolenia. Wprowadza on bowiem generalne wyłącznie od obowiązku posiadania zezwolenia (w rozumieniu art. 263§2 kk) na przedmioty i urządzenia nazywane bronią palną. 

Art. 11. Pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku:

1)   gromadzenia broni w zbiorach muzealnych na podstawie odrębnych przepisów;
2)   używania broni w celach sportowych, szkoleniowych lub rekreacyjnych na strzelnicy działającej na podstawie zezwolenia właściwego organu;
3)   używania broni palnej sygnałowej i alarmowej do celów wzywania pomocy, ratowniczych, poszukiwawczych oraz przez osoby uprawnione do sygnalizacji zawodnikom rozpoczęcia konkurencji sportowej w trakcie zawodów sportowych, jeżeli wymaga ona takiej sygnalizacji;
4)   dysponowania bronią przez przedsiębiorców dokonujących obrotu bronią i amunicją na podstawie koncesji lub świadczących usługi rusznikarskie na podstawie odrębnych przepisów, o ile jest to związane bezpośrednio z prowadzeniem działalności gospodarczej;
5)   dysponowania bronią przekazaną w celu pozbawienia lub potwierdzenia pozbawienia cech użytkowych;
6)   posiadania broni palnej pozbawionej cech użytkowych;
7)   posiadania przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej o średniej wartości prądu w obwodzie nieprzekraczającej 10 mA;
8)   posiadania ręcznych miotaczy gazu obezwładniającego;
9)   posiadania broni pneumatycznej;
10)  posiadania broni palnej rozdzielnego ładowania, wytworzonej przed rokiem 1885 oraz replik tej broni;
11)  posiadania broni palnej alarmowej o kalibrze do 6 mm.

Dla wszystkich tych, którzy chcą swoją wiedzę o nielegalnym posiadaniu broni i amunicji pogłębić, zachęcam do uważnej lektury komentarzy do art 263 kodeksu karnego, które poniżej zamieszczam.

 

 

Inne wpisy związane z powyższym tematem:

Nielegalne posiadanie broni lub amunicji, ujęcie historyczne.

Przekazanie broni palnej lub amunicji osobie nieuprawnionej.

Nie jest wymagane pozwolenie na posiadanie czarnego prochu.

Tags: ,