Użyczenie broni na podstawie ustawy o broni i amunicji.

1 O cywilnoprawnych aspektach użyczenia broni popełniłem obszerny wpis Cywilnoprawne aspekty użyczenia broni na podstawie przepisów obowiązującego prawa. Czas na odpowiedź na pytanie: kto może i komu użyczyć broni palnej i amunicji do niej?. Jak wskazywaniem we wpisie o prawie cywilnym i użyczeniu broni w ustawie o broni i amunicji mamy generalną zasadę, że określona broń przypisana do określonej osoby, może być tylko przez nią posiadana. Wyjątkiem jest art. 28 ustawy.

Przepis brzmi tak: Broni odpowiadającej celom łowieckim i broni odpowiadającej celom sportowym oraz amunicji do takiej broni można użyczać osobom posiadającym pozwolenie na broń wydane w celach łowieckich lub sportowych.

Przepis art. 28 ustawy o broni i amunicji moim zdaniem jest sformułowany nie dość precyzyjnie. Nie powinno tak być, zważywszy na to, że policja stosująca prawo o broni czasem rozumuje na opak, a zwyczajną sprawą jest komplikowanie wszystkiego. W niniejszym wpisie postaram się odkodować poprawne brzmienie normy, która jest zapisana w przepisie art. 28 ustawy o broni i amunicji. Wskażę również jak przepis rozumie Policja i dlaczego jest to rozumienie błędne.

2 Na podstawie literalnego brzmienia przepisu nie budzi wątpliwości to, kto może być biorącym broń i amunicję do używania. Zgodnie z art. 28 ustawy o broni i amunicji (…) takiej broni można użyczać osobom posiadającym pozwolenie na broń wydane w celach łowieckich lub sportowych. Moim zdaniem zgodnie z tym przepisem biorącym do używania może być wyłącznie osoba posiadająca broń do celów sportowych i łowieckich. Nie może być biorącym do używania posiadać pozwolenia na broń w innym celu. Np. posiadacz pozwolenia na broń palną sportową w celu kolekcjonerskim, nie może być stroną biorącą do używania, zgodnie z art. 28 ustawy o broni i amunicji. Krąg osób uprawnionych do wzięcia broni do bezpłatnego używania, został opisany podmiotowo, przez odwołanie się do cech jakimi muszą się te osoby charakteryzować – celu pozwolenia na broń jakie posiadają.

Jest to oczywiście rozwiązanie wadliwe i nie jest uzasadnione żadnymi racjonalnymi przesłankami. W ustawie na przestrzeni lat dokonywano wyłomów w kierunku liberalizacji dostępu do broni palnej, ale zawsze były to regulacje fragmentaryczne. W skutek tego mam do czynienia z ustawą, która jest potworem legislacyjnym, który jest miejscami pozbawiony sensu.

3 Moim zdaniem przepis nie jest niestety jednoznaczny w zakresie tego, kto może broni użyczyć (oddawać do bezpłatnego używania). Przepis art. 28 ustawy o broni i amunicji stanowi: Broni odpowiadającej celom łowieckim i broni odpowiadającej celom sportowym oraz amunicji do takiej broni można użyczać (…). Analiza przepisu pozwala na stwierdzenie, że krąg osób które mogą użyczać broń, nie został opisany przez wskazanie celu (rodzaju) posiadanego pozwolenia na broń. To kto może być biorącym do używania jest opisane przez wskazanie celu (rodzaju) posiadanego pozwolenia na broń, a to kto może oddać broń do używania, jest opisane w sposób odmienny. Krąg osób uprawnionych do oddania broni do bezpłatnego używania, został opisany przedmiotowo, przez odwołanie się do cech przedmiotu użyczenia – cech broni. Można to opisać tak: broń spełniająca cechy opisane w art. 28 ustawy o broni i amunicji, może być użyczona przez jej posiadacza osobie spełniającej cechy opisane w art. 28 ustawy. Aby zatem ustalić krąg posiadaczy broni, którzy mogą oddać broń do bezpłatnego używania (użyczyć), niezbędne jest ustalenie co oznacza zwrot: „Broni odpowiadającej celom łowieckim i broni odpowiadającej celom sportowym”. Moim zdaniem racjonalne rozumowanie prowadzi do wniosku, że broń odpowiadająca celom łowieckim i broń odpowiadająca celom sportowym, to bron, która może być zarejestrowana jako broń w tych celach zgodnie z przepisami prawa. Dającym do używania może zatem być posiadacz broni, która odpowiada kryteriom broni, jaka może być bronią myśliwską i bronią sportową, przy czym przepis nie wymaga aby dający do używania posiadał tą broń na podstawie pozwolenia w jednym z tych celów.

Do takiego wniosku skłania mnie również dyskusja w trakcie prac parlamentarnych nad projektem ustawy o broni i amunicji. W rządowym projekcie ustawy o broni i amunicji z 1998 roku, przepis o użyczeniu broni miał brzmienie:

uzycz1

Z dyskusji nad usunięciem projektowanego ust. 2 wynikało, że celem projektowanego przepisu była możliwość weryfikacji legalności posiadania broni. W dyskusji nad poprawką dotyczącą usunięcia projektowanego ust. 2 art. 29, podczas prac Komisji Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 lutego 1999 roku, padały następujące twierdzenia:

uzycz2 uzycz3 uzycz4

(linki źródłowe do zapisów dyskusji: http://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/fkskr3?OpenForm&ASW http://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/11F2332BAC1A16EDC1256B7300364DAB?OpenDocument)

Wynika z tego jednoznacznie, że celem projektowanego przepisu art. 29 ust. 2 było nie sprawdzanie celu w jakim broń miała być rejestrowana, ale w ogólności legalności posiadania danego egzemplarza broni. W dyskusji nad przepisem nie pojawiał się wątek taki, że można użyczać jedynie broń zarejestrowaną w celu sportowym czy łowieckim.

O tym jaka broń może być posiadana w celu sportowym stanowi ustawa o broni i amunicji. Zgodnie z art. 10 ust. 4 pkt 4 lit. a) – d) Pozwolenie na broń, wydane w celach, o których mowa w ust. 2, uprawnia do posiadania następujących rodzajów broni i amunicji do niej, do celów sportowych – broni palnej: a) bocznego zapłonu z lufami gwintowanymi, o kalibrze do 6 mm, b) centralnego zapłonu z lufami gwintowanymi, o kalibrze do 12 mm, c) gładkolufowej, d) przystosowanej do strzelania wyłącznie przy pomocy prochu czarnego (dymnego). Każdy posiadacz broni palnej, która mieści się w kryteriach opisanych dla broni, która odpowiada celom sportowym, może użyczyć tej broni osobie posiadającej pozwolenie na broń w celu sportowym.

O tym jaka broń może być posiadana w celu łowieckim nie stanowią przepisy ustawy o broni i amunicji. Zgodnie z art. 10 ust. 4 pkt 3 ustawy o broni i amunicji pozwolenie na broń, wydane w celu łowieckim, uprawnia do posiadania broni dopuszczonej do wykonywania polowań na podstawie odrębnych przepisów. Odrębnymi przepisami są postanowienia rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 marca 2005 roku w sprawie szczegółowych warunków wykonywania polowania i znakowania tusz. W rozporządzeniu w §3 szczegółowo opisano broń przeznaczoną do wykonywania polowania: 3. 1. Do wykonywania polowania oraz odstrzału zwierząt stanowiących nadzwyczajne zagrożenie dla życia, zdrowia lub gospodarki człowieka dopuszczona jest wyłącznie myśliwska broń palna długa centralnego zapłonu, o lufach gwintowanych lub gładkich, z wyłączeniem broni czarnoprochowej, pistoletów i rewolwerów, z której po maksymalnym załadowaniu można oddać najwyżej sześć pojedynczych strzałów, z tym że do magazynka broni samopowtarzalnej można załadować jednorazowo najwyżej dwa naboje. 2 Używana do polowania broń myśliwska o lufach gwintowanych musi być przeznaczona do strzelania amunicją myśliwską charakteryzującą się energią pocisku nie mniejszą niż 1000 J w odległości 100 m od wylotu lufy. 3 Polowanie na zwierzynę grubą odbywa się, z zastrzeżeniem ust. 4, wyłącznie z użyciem broni myśliwskiej, o której mowa w ust. 2, oraz naboi myśliwskich z pociskami półpłaszczowymi, przy czym: 1) przy polowaniu na łosie energia pocisku w odległości 100 m od wylotu lufy nie może być mniejsza niż 2500 J; 2) przy polowaniu na jelenie, daniele, muflony i dziki, z wyłączeniem dzików warchlaków, energia pocisku w odległości 100 m od wylotu lufy nie może być mniejsza niż 2000 J 4. Dopuszcza się polowanie na zwierzynę grubą, z wyjątkiem łosi i jeleni byków, z użyciem broni myśliwskiej o lufach gładkich oraz myśliwskich naboi kulowych. 5. Do wykonywania polowania na zwierzynę drobną, z zastrzeżeniem ust. 6, używa się wyłącznie broni myśliwskiej o lufach gładkich oraz myśliwskich naboi śrutowych ze śrutem o średnicy do 4,5 mm 6. Do wykonywania polowania na drapieżniki używa się broni myśliwskiej o lufach gwintowanych oraz myśliwskich naboi z pociskami półpłaszczowymi i pełnopłaszczowymi lub broni myśliwskiej o lufach gładkich oraz naboi myśliwskich wymienionych w ust. 4 lub 5.

Każdy posiadacz broni palnej, która mieści się w kryteriach opisanych dla broni, która odpowiada celom łowieckim, może użyczyć tej broni osobie posiadającej pozwolenie na broń w celu łowieckim. Powyższa wykładnia przepisu art. 28 ustawy o broni i amunicji uwzględnia również bezpieczeństwo posługiwania się bronią. Osoba posiadająca pozwolenie na broń do celów sportowych posiada umiejętności posługiwania się taką bronią. Umiejętność ta nie zmienia się w sytuacji gdy broń choć odpowiadająca cechom broni sportowej jest zarejestrowana w innym celu. To moim zdaniem oczywiste. Podobnie w przypadku posiadacza pozwolenia do celów łowieckich. Może przecież zdarzyć się sytuacja, że broń zarejestrowana będzie jako sportowa, oznaczona w legitymacji posiadacza broni literą D, będzie spełniała kryteria broni do celów łowieckich. Nie ma zatem racjonalnego powodu uprawniającego twierdzenie, że posiadacz pozwolenia w celu łowieckim taką bronią już posługiwać się po potrafi. W ten sposób wskazuję, że i wykładnia ze względu na cel regulacji prowadzi do wniosku jaki wskazałem.

4 Niestety powyższa wykładania jest uznawana przez organy policji za błędną. Policja moim zdaniem w całkowicie ułomny sposób, bez szerokiej analizy prawnej i z pominięciem powyżej przytoczonych argumentów, przepis rozumuje w następujący wposób:

uzycz5_Strona_2

Moim zdaniem powyższe pismo zawiera wykładnię przepisu wręcz naganną i wprost negującą istniejące zapisy ustawy. W piśmie poczynione jest stwierdzenie: Przywołany wyżej przepis, nie dopuszcza użyczania broni przemienne pomiędzy sportowcami, a myśliwymi i odwrotnie. Nawet w przypadku, kiedy parametry broni myśliwskiej spełniają kryteria broni przeznaczonej do celu sportowego, czy odwrotnie, użyczenie tej broni nie może nastąpić. Jest to zanegowanie istnienia słów ustawy: Broni odpowiadającej celom łowieckim i broni odpowiadającej celom sportowym (…)

Podobnie wadliwe rozumienie przepisu art. 28 ustawy spotkać można w dostępnym komentarzu do ustawy o broni i amunicji. Sebastian Maj (autor) pisze tak: Z wykładni gramatycznej wynikają cztery możliwości użyczania broni: myśliwy myśliwemu, sportowiec sportowcowi, oraz tzw. krzyżowe, czyli myśliwy sportowcowi lub sportowiec myśliwemu. Jednakże sprzeciwia się temu wykładnia celowościowa, wynikająca głównie z postanowień rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 20 marca 2000 r. w sprawie rodzajów szczególnie niebezpiecznych broni i amunicji oraz rodzajów broni odpowiadającej celom, w których może być wydane pozwolenie na broń, gdyż rodzaje broni, na które może być wydane pozwolenie w celach łowieckich i w celach sportowych, nie pokrywają się. Tym samym tzw. krzyżowe użyczanie broni nie jest dozwolone. Użyczanie broni jest możliwe w kręgu myśliwy – myśliwemu i sportowiec – sportowcowi. Rozporządzenie do którego w komentarzu jest odwołanie już nie obowiązuje. Moim zdaniem nawet w czasie jego obowiązywania ta wykładnia była błędna. Wadliwie, policja i autor komentarza, poszukiwali odpowiedzi na pytanie kto może użyczać broń posługując się kryterium rodzaju pozwolenia. Moim zdaniem z przepisu to zupełnie nie wynika, przepis nie określa kto może użyczać broni, ale jaką broń można użyczyć. Zrozumienie tej różnicy pozwoliłoby zrozumieć, że wykładnia ze względu na cel (uznajmy: bezpieczeństwo) również prowadzi do prezentowanego przeze mnie wniosku.

5 Z uwagi na art. 263§2 i 3 kodeksu karnego oraz ryzyko cofnięcia pozwolenia na broń, nie zalecam stosowania mojej wykładni. Niestety w sytuacji, gdy posłużenie się moim rozumowaniem może prowadzić do nie lada kłopotów, rozum musi ustąpić przed… bezprawiem.

Tags: , ,