Miejsca wolne od broni (gun free zone) w Polsce.

1

Miejsca wolne od broni świadomym ludziom kojarzą się z masakrami dokonanymi przez uzbrojonych bandytów na przestrzegających prawa obywatelach. Miejsca wolne od broni ludziom posługującym się pozornym jedynie oglądem rzeczywistości, kojarzą się z miejscami bezpiecznymi. Polska nie jest wolna od miejsc, do których nie można wnosić legalnie posiadanej broni. Okazuje się, że polskie prawodawstwo korzysta z wzorców obcych, ustanawiając gun free zone – strefy wolne od broni. Poniżej przedstawię dostrzeżone przeze mnie regulacje ustawowe, które tworzą takie miejsca. Poniższa informacja o miejscach wolnych od broni dotyczy praworządnych Polaków, tych posiadających broń w oparciu o pozwolenie. Zakaz dla przestępców obowiązuje w Polsce od niemal 100 lat, aktualnie jest umiejscowiony w art. 263 kodeksu karnego.

2

Zgromadzenia.

W zgromadzeniach nie mogą uczestniczyć osoby posiadające przy sobie broń. Chodzi oczywiście o zgromadzenia organizowane na podstawie ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. Prawo o zgromadzeniach lub które można jako zgromadzenie na podstawie tej ustawy zakwalifikować. Zgromadzeniem jest zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób w określonym miejscu w celu odbycia wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych. Zgromadzeniem spontanicznym jest zgromadzenie, które odbywa się w związku z zaistniałym nagłym i niemożliwym do wcześniejszego przewidzenia wydarzeniem związanym ze sferą publiczną, którego odbycie w innym terminie byłoby niecelowe lub mało istotne z punktu widzenia debaty publicznej. Kto bierze udział w zgromadzeniu, posiadając przy sobie broń, popełnia wykroczenie z art. 52§1 kodeksu wykroczeń, zagrożone karą aresztu do 14 dni, karą ograniczenia wolności albo karą grzywny do 5000 zł.

 

Imprezy masowe.

Ustawa z dnia 20 marca 2009 roku o bezpieczeństwie imprez masowych wprowadza zakaz wnoszenia na imprezę masową i posiadania przez osoby w niej uczestniczące broni. Imprezą masową w rozumieniu ustawy jest impreza masowa artystyczno-rozrywkową, masowa impreza sportowa, w tym mecz piłki nożnej, z wyjątkiem imprez: a) organizowanych w teatrach, operach, operetkach, filharmoniach, kinach, muzeach, bibliotekach, domach kultury i galeriach sztuki lub w innych podobnych obiektach, b) organizowanych w szkołach i placówkach oświatowych przez zarządzających tymi szkołami i placówkami, c) organizowanych w ramach współzawodnictwa sportowego dzieci i młodzieży, d) sportowych organizowanych dla sportowców niepełnosprawnych, e) sportu powszechnego o charakterze rekreacji ruchowej, ogólnodostępnym i nieodpłatnym, organizowanych na terenie otwartym, f) zamkniętych organizowanych przez pracodawców dla ich pracowników – jeżeli rodzaj imprezy odpowiada przeznaczeniu obiektu lub terenu, gdzie ma się ona odbyć.

Imprezą masową artystyczno-rozrywkową jest impreza o charakterze artystycznym, rozrywkowym lub zorganizowane publiczne oglądanie przekazu telewizyjnego na ekranach lub urządzeniach umożliwiających uzyskanie obrazu o przekątnej przekraczającej 3 m, która ma się odbyć: a) na stadionie, w innym obiekcie niebędącym budynkiem lub na terenie umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej, na których liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób, ustalona zgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, wynosi nie mniej niż 1000, b) w hali sportowej lub w innym budynku umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej, w których liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób, ustalona zgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, wynosi nie mniej niż 500.

Z kolei masową imprezą sportową jest impreza masowa mająca na celu współzawodnictwo sportowe lub popularyzowanie kultury fizycznej, organizowaną na: a) stadionie lub w innym obiekcie niebędącym budynkiem, na którym liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób, ustalona zgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, wynosi nie mniej niż 1000, a w przypadku hali sportowej lub innego budynku umożliwiającego przeprowadzenie imprezy masowej – nie mniej niż 300, b) terenie umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej, na którym liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób wynosi nie mniej niż 1000.

Warto ze szczegółami przyswoić powyższe definicje, bowiem choć służby porządkowe są obowiązane odmówić wstępu na imprezę masową osobie posiadającej broń, to konsekwencja wstępu z bronią na imprezę masową jest już bardzo poważna. Art. 59 ustawa z dnia 20 marca 2009 roku o bezpieczeństwie imprez masowych ustanawia czyn karalny w postaci przestępstwa. Zgodnie z tym przepisem kto wnosi lub posiada na imprezie masowej broń, w rozumieniu ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji podlega grzywnie nie mniejszej niż 180 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Przepis jest jednoznaczny i nie ogranicza się do zakazu wnoszenia i posiadania broni posiadanej w oparciu o pozwolenie na broń, a broni w rozumieniu ustawy o broni i amunicji. Zgodnie zaś z art. 4 ust. 1 tej ustawy Ilekroć w ustawie jest mowa o broni, należy przez to rozumieć: 1) broń palną, w tym broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową; 2) broń pneumatyczną; 3) miotacze gazu obezwładniającego; 4) narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu: a) broń białą w postaci: – ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających wyglądu broni, – kastetów i nunczaków, – pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub zawierających wkładki z takiego materiału, – pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy, b) broń cięciwową w postaci kusz, c) przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.

 

Trybunał Konstytucyjny.

Zgodnie z art. 127 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 roku o trybunale Konstytucyjnym na teren pozostający w zarządzie Trybunału oraz do budynków Trybunału nie wolno wnosić broni ani amunicji. Nie dotyczy to osób wykonujących w tych miejscach obowiązki służbowe wymagające posiadania broni. Przepis sformułowany dość ciekawie, bo może okazać się, że do ośrodka wczasowego będącego w rządzie Trybunału wejść z bronią nie można.

Przepisy ustawy o Trybunale Konstytucyjnym sankcji za naruszenie zakazu nie przewidują. Moim zdaniem przepis ten typowym przepisem lex imperfecta (prawo niedoskonałe). Naruszenie normy wynikającej z art. 127 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym nie spowoduje na gruncie przepisów prawnych negatywnych skutków dla osoby, która ją złamała.

Sankcji nie można wywodzić z przepisów kodeksu karnego. Przepis kodeksu dotyczącego broni palnej brzmi: Art. 263.§2. Kto bez wymaganego zezwolenia posiada broń palną lub amunicję, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Ten przepis dotyczy zupełnie innych stanów faktycznych, które ze szczegółami opisywałem we wpisie Przestępstwo nielegalnego posiadania broni lub amunicji.

Ponadto wykładnia systemowa prowadzi do wniosku, że przepis art. 127 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym nie jest sankcjonowany. W systemie prawa odnajdujemy przepisy, które wprowadzają podobne zakazy wnoszenia na określony teren broni. Jedne ustawy zawierają przepisy karne, sankcjonujące naruszenie zakazu, inne nie. Oznacza to, że ustawodawca, podejmując wszelkie akty stanowienia prawa racjonalnie, celowo jeden zakaz opatrzył sankcją inny nie. Innego wniosku z rozumowania nie znajduję.

 

Budynki prokuratury.

W art. 40 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 roku Prawo o prokuraturze budynki, w których mieszczą się jednostki organizacyjne prokuratury, objęte są zakazem wnoszenia broni i amunicji. Zakaz wnoszenia broni i amunicji nie dotyczy prokuratorów oraz osób wykonujących obowiązki służbowe wymagające posiadania broni. Paragraf kolejny art. 40 nakazuje prokuratorowi kierującemu jednostką organizacyjną prokuratury zarządzenie stosowania środków zapobiegających naruszaniu zakazu, o którym mowa w § 1. Ciekawa jest regulacja o prawie prokuratora posiadania broni na terenie jednostki prokuratury. Dotychczas takiego przepisu nie było. Nowością wobec dotychczasowego stanu prawnego jest również obowiązek zapewnienia prokuratorom oraz innym uprawnionym osobom, na czas pobytu w budynkach prokuratury, możliwość zdeponowania broni palnej oraz amunicji w warunkach określonych odrębnymi przepisami.

Przepisy Prawa o prokuraturze nie przewidują sankcji za naruszenie zakazu. Moim zdaniem przepis ten podobnie jak w przypadku ustawy o Trybunale Konstytucyjnym jest przepisem lex imperfecta (prawo niedoskonałe). Naruszenie normy wynikającej z art. 40 ustawy Prawo o prokuraturze nie spowoduje na gruncie przepisów prawnych negatywnych skutków dla osoby, która ją złamała. Odwołuję tu do argumentów przytoczonych powyżej.

 

Budynki sądowe.

Zgodnie z art. 54§1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych do budynków sądowych nie wolno wnosić broni ani amunicji. Nie dotyczy to osób wykonujących w budynkach sądowych obowiązki służbowe wymagające posiadania broni. Sądami powszechnymi są sądy rejonowe, okręgowe i apelacyjne. Przepisy Prawa o ustroju sądów powszechnych, nie nakładają obowiązku zapewnienia możliwości zdeponowania broni palnej oraz amunicji.

Zestawienie omawianego przepisu z odpowiadającym mu przepisowi art. 40 Prawa o prokuraturze wskazuje na to, że sędzia posiadający pozwolenie na broń nie może mieć broni w budynku sądowym, a prokurator posiadający pozwolenie na broń w jednostce organizacyjnej prokuratury broń posiadać może. Oto „racjonalność” ustawodawcy, rozróżnienie bowiem jest niczym nieuzasadnione. Czy sędzia jest bardziej niebezpieczny od prokuratora?

Podobnie jak w przypadku ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Prawa o prokuraturze, zakaz wyrażony w Prawie o ustroju sądów powszechnych nie przewiduje sankcji.

Zakaz ten dotyczy również Sądu Najwyższego, do którego w zakresie nieuregulowanym stosuje się przepisy Prawa o ustroju sądów powszechnych. Zakaz dotyczy sądów wojskowych, albowiem do tych sądów stosuje się przywołany przepis Prawa o ustroju sądów powszechnych. Podobnie przepisy art. 54 stosuje się odpowiednio do wojewódzkich sądów administracyjnych oraz do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

 

Porty morskie – prawdziwa strefa wolna od borni, zakaz skierowany do przestępców.

Przepisy dotyczące ochrony portów morskich są bardzo ciekawe. Moim zdaniem dążenie do uregulowania życia w uregulowanym zakresie sprawiło, że mamy do czynienia ze strefą wolną od broni ustawioną dla przestępców. Z jednej strony dobrze na tym polegać powinny strefy wolne od broni, a z drugiej po co regulować coś co uregulowane już jest od dawana, tylko innymi słowami. Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 4 września 2008 r. o ochronie żeglugi i portów morskich zabrania się, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, nieuprawnionego posiadania oraz transportu na teren portu, obiektu portowego lub na statek następujących przedmiotów lub substancji broni. Broń może być transportowana na teren portu lub obiektu portowego przez pracowników portu lub obiektu portowego, zarządzającego portem lub obiektem portowym, przedstawicieli innych podmiotów wykonujących czynności służbowe lub prowadzących działalność na terenie portu lub obiektu portowego, o ile jest to niezbędne do zapewnienia funkcjonowania tych podmiotów. Broń może być transportowana na statek przez uprawnionych żołnierzy oraz funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Wywiadu Wojskowego, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Policji, Straży Granicznej, straży pożarnej, Biura Ochrony Rządu oraz Służby Celnej, podczas wykonywania czynności służbowych. Przepisy te dotyczą portów morskich oraz terenów na których znajdują się urządzenia portowe.

Na podstawie art. 41 ust. 4 ustawy z dnia z dnia 4 września 2008 r. o ochronie żeglugi i portów morskich minister właściwy do spraw gospodarki morskiej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określił, w drodze rozporządzenia metody i środki ochrony przewozu broni, mając na uwadze przepisy o broni i amunicji oraz potrzebę zapewnienia ochrony żeglugi i portów. W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie listy przedmiotów i substancji zabronionych oraz metod i środków ochrony przewozu broni na statkach, czytam:1. Rozporządzenie określa:

1. metody i środki ochrony przewozu broni i amunicji przez podmioty uprawnione do jej posiadania i przewozu;

2. 1 Podmiotami uprawnionymi, o których mowa w § 1 pkt 1, są osoby lub podmioty uprawnione do posiadania broni i amunicji na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2012 r. poz. 576 oraz z 2013 r. poz. 829), zwanej dalej “ustawą o broni i amunicji”.

2 Podmioty uprawnione, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą przewozić broń i amunicję – na terenie portu lub obiektu portowego – w sposób uniemożliwiający dostęp do niej osób nieuprawnionych, z zachowaniem postanowień odpowiednio planu ochrony portu lub obiektu portowego.

3 Żołnierze i funkcjonariusze, o których mowa w art. 41 ust. 3 ustawy, mogą przewozić broń i amunicję – na terenie portu, obiektu portowego lub na statku – w sposób uniemożliwiający dostęp do niej osób nieuprawnionych. Dopuszcza się możliwość przewożenia broni przez te osoby przy sobie.

Wniosek z tych regulacji jest taki, że posiadacz pozwolenia na broń może na terenie portu morskiego posiadać broń (przewozić broń), a zakaz z art. 41 ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich dotyczy osób, które pozwolenia nie posiadają. Na terenie portu obowiązuje wprawdzie art. 263 kk, który zakazuje posiadania broni bez pozwolenia, co znaczy że w porcie tej broni też posiadać nie można. No cóż, nie ma takiej rzeczy, której wymyślić nie mógłby ustawodawca…

 

Inne obiekty.

Pojawiają się czasem zakazy wnoszenia broni do innych instytucji, co do których zakaz nie wynika z przepisów ustawy. Zakaz wprowadzona jest na podstawie wewnętrznych regulaminów organizacyjnych. Przykładowo obiekty CBA, BBN, ministerstwa.

3

Moim zdaniem regulacje dotyczące miejsc bez broni chaotyczne, czasem wprost bezsensowne. Przede wszystkim jednak regulacje są zbędne, hołdujące sowieckiej regule nieufności i wskazywania palcem na praworządnego Polaka, jako potencjalnego sprawcę przestępstwa. We wpisie Opinia ROMB o projekcie rozporządzenia MSWiA w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu noszenia broni i przemieszczania jej w stanie rozładowanym wskazałem na co najmniej 16 powodów, które świadczą o tym, że posiadacz pozwolenia na broń jest w sposób ponadprzeciętny praworządny i nie stanowi zagrożenia dla porządku i bezpieczeństwa publicznego. Dla przypomnienia, oto te powody, posiadacze pozwoleń na broń:

  1. nie stanowią zagrożenia dla siebie porządku i bezpieczeństwa publicznego (art. 10 ust. 1);
  2. posiadają co najmniej 21 lat (art. 15 ust. 1 pkt 1);
  3. nie posiadają zaburzeń psychicznych, o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego i nie mają znacznie ograniczonej sprawności psychofizycznej (art. 15 ust. 1 pkt 2);
  4. nie wykazują zaburzeń funkcjonowania psychologicznego (art. 15 ust. 1 pkt 3);
  5. nie są uzależnione od alkoholu lub od substancji psychoaktywnych (art. 15 ust. 1 pkt 4);
  6. posiadają stałe miejsce pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 15 ust. 1 pkt 5);
  7. nie były skazane prawomocnym orzeczeniem sądu za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, nie były skazane prawomocnym orzeczeniem sądu za nieumyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia, a tym samym nie stanowią zagrożenia dla siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego (art. 15 ust. 1 pkt 6);
  8. posiadają umiejętności posługiwania się posiadaną bronią palną (art. 16);
  9. przestrzegają warunków noszenia broni (art. 18 ust. 1 pkt 1);
  10. nie utraciły broni (art. 18 ust. 1 pkt 3);
  11. nie przemieszczają rozładowanej broni i nie noszą broni, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu, środka odurzającego lub substancji psychotropowej albo środka zastępczego (art. 18 ust. 1 pkt 4);
  12. nieustannie istnieje po ich stronie ważna przyczyna posiadania broni – niektóre spośród nich są w stanie trwałego, realnego i ponadprzeciętnego zagrożenia życia i zdrowia (art. 18 ust 4 w zw. z art. 10 ust. 3);
  13. posiadaną broń mają zarejestrowaną zgodnie z przepisami ustawy (art. 18 ust. 5 pkt 1);
  14. przenoszą, noszą oraz ewidencjonują broń zgodnie z przepisami prawa, tj. w sposób uniemożliwiający dostęp do nich osób nieuprawnionych (art. 18 ust 5 pkt 4);
  15. korzystają z broni zdolnej do rażenia celów na odległość w celach szkoleniowych i sportowych tylko na strzelnicach (art. 18 ust. 5 pkt 6);
  16. nie użyczają broni osobom nieupoważnionym (art. 18 ust. 5 pkt. 7);