Wyrok skazujący za czyn, co do którego nastąpiło zatarcie skazania, nie może być dowodem w postępowaniu o wydanie pozwolenia na broń.

 

Policyjne systemy elektroniczne nie zapominają niczego. Policja posiada Krajowy System Informacji Policyjnej, tam jest wszystko. Skazania zatarte, wkroczenia zatarte i sam nie wiem co jeszcze. W toku postępowań administracyjnych o wydanie pozwolenia na broń niektórzy komendanci wojewódzcy Policji, w sytuacji gdy w tym systemie odnajdą zatarte skazanie, ochoczo się to wykorzystują, odmawiając wydania pozwolenia na broń. Skazanie zatarte uważa się za niebyłe o tym stanowi art. 106 kodeksu karnego: Z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe; wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych. Tak kategorycznie brzmiący przepis prawa policyjni eksperci chytrze obchodzą w ten sposób, że twierdzą, iż to nie fakt uprzedniego skazania stał się powodem odmowy wydania pozwolenia na broń, wszak skazanie zostało zatarte. W uzasadnieniach odmownych decyzji piszą, że powodem odmowy wydania pozwolenia na broń jest nierespektowanie przez wnioskodawcę w przeszłości porządku prawnego przejawiające się dokonywaniem w przeszłości przestępstw. Właśnie ten fakt zdaniem policyjnych ekspertów od prawa jest postawą do ustalenia, że wnioskodawca stanowi zagrożenie dla siebie, porządku i bezpieczeństwa publicznego. Do akt postępowania administracyjnego obowiązkowo dołącza się z sądowych archiwów kopie wyroku skazującego jako dowód w sprawie, a uzasadnienie decyzji zawiera niemal wierne przepisanie treści skazującego wyroku wraz z odwołaniem się do sygnatur spraw. To rozumowanie jest niezgodne z obowiązującym prawem, a dokładnie z 75§1 kpa. Zgodnie z tym przepisem:

Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

W dość starym, ale jak bardzo ponadczasowym orzeczeniu Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok NSA w Warszawie I Sa 2067/81) uzasadniając rozstrzygnięcie stwierdza tak:

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza w związku z tym, że we wszystkich tych wypadkach chodzi o orzeczenia, co do których z mocy prawa nastąpiło zatarcie skazania bądź ukarania. W świetle art. 110 k.k. (odpowiednik art. 106 kk obowiązującego aktualnie – przepis mój) i odpowiednio art. 46§1 kw (kodeks wykroczeń) powoływanie się na kary objęte zatarciem jest niedopuszczalne i nieskuteczne, gdyż samo prawo uważa te kary za niebyłe. Działanie przeciwne, mające miejsce w omawianej sprawie, jest więc obrazą wymienionych przepisów prawa, a ponadto jest naruszeniem art. 75 kpa (kodeks postępowania administracyjnego), zgodnie z którym nie może być dopuszczony dowód sprzeczny z prawem (a contrario z treści art. 75 k.p.a.). Wprawdzie w doktrynie wysuwany jest niekiedy pogląd, że nie można się oczywiście powoływać na skazanie (ukaranie), lecz można się powołać na fakty popełnienia czynu objętego skazaniem (ukaraniem), jest to jednak pogląd budzący wątpliwości i przy tym trudny do wykorzystania. Trzeba bowiem mieć na względzie, że fakty takie musiałyby być udowodnione w postępowaniu administracyjnym w inny sposób niż przez powołanie się na wyrok (orzeczenie). (…). Naczelny Sąd Administracyjny ocenia w związku z tym, że w każdym wypadku wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego (…) organ administracji państwowej może stosować odpowiednie przepisy ustawy (…), zawsze jednak z uwzględnieniem ich miejsca w systemie prawa, a w szczególności w zgodzie z przepisami o postępowaniu administracyjnym, o zatarciu skazania (ukarania) oraz o prawomocności wyroków i orzeczeń i ich wykonaniu.

W dalszej części uzasadnienia cytowanego orzeczenia, NSA potwierdza, że powoływanie się na zatarte wyroki stanowi naruszenie art. 75§1 kpa stwierdzając:

Reasumując powyższe rozważania, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że zaskarżone decyzje organów I i II instancji dotknięte są następującymi wadami: (…) 2) dopuszczono w charakterze dowodów stanowiących uzasadnienie decyzji wyroki sądowe i orzeczenie kolegium, co do których nastąpiło zatarcie skazania z mocy prawa, co stanowi obrazę art. 75 i 81 kpa.

Cytowany przeze mnie wyrok nie dotyczy ustawy o broni i amunicji, ale pozostaje to bez znaczenia, bowiem prezentowany jest sądowy wykład znaczenia przepisów prawa oraz konsekwencji instytucji przedawniania w sytuacji powoływania się na dowód w postaci wyroku, co do którego nastąpiło zatarcie z mocy prawa.

W Komendzie Głównej Policji zdarza się, że racjonalne argumenty są uwzględniane. W jednej z rozpoznawanych przez KGP spraw powyższa argumentacja została uznana za słuszną. KGP w uzasadnieniu decyzji pouczyła organ I instancji w ten sposób:

Dowodami w postępowaniu administracyjnym nie mogą być wyroki skazujące co do których nastąpiło zatarcie skazania. Dotyczy to zatartych przestępstw i zatartych wykroczeń. Instytucja przedawnienia ta ma na celu eliminację trwałego charakteru negatywnych następstw skazania (a głównie efektu stygmatyzacji) i umożliwienie sprawcy powrotu do pełnoprawnego funkcjonowania w społeczeństwie Skazanie zatarte nie może rodzić żadnych konsekwencji prawnych ani ograniczać praw osoby, której skazanie uległo zatarciu.