Lepiej czy gorzej – co mówią dane o zgonach w wyniku użycia broni palnej w USA?

• Autor: Andrzej Turczyn
• 26 sierpnia 2019
• Brak komentarzy

Ostatnie masowe strzelaniny w El Paso w Teksasie i Dayton w stanie Ohio – wraz z falą strzelanin w Chicago – ponownie zwróciły uwagę na przemoc z użyciem broni w Stanach Zjednoczonych. Prezydent Donald Trump i prawodawcy z Capitol Hill zastanawiają się nad odpowiedziami politycznymi. Oto 10 najczęściej zadawanych pytań na temat zgonów z użyciem broni w Stanach Zjednoczonych, z odpowiedziami opartymi na danych z Centrów Zwalczania i Zapobiegania Chorób (CDC), FBI i innych źródeł. Można również zapoznać się z najważniejszymi ustaleniami opinii publicznej na temat przemocy z użyciem broni i polityki dotyczącej broni w USA, czytając ostatnie podsumowanie (pewresearch.org).

 

Ile osób rocznie umiera z powodu obrażeń odniesionych w wyniku postrzału w USA ?

W 2017 r. , ostatnim roku, dla którego dostępne są pełne dane, według CDC w Stanach Zjednoczonych zginęło 39 773 osób z powodu obrażeń związanych z bronią. Liczba ta obejmuje morderstwa z użyciem broni i samobójstwa z użyciem broni oraz trzy inne, rzadziej spotykane rodzaje śmierci z użyciem broni śledzone przez CDC: te, które były niezamierzone, związane z wykonywaniem czynności policyjnych lub których okoliczności nie mogły zostać ustalone. Nie obejmuje to śmierci, w których urazy postrzałowe odegrały poboczną rolę. (Statystyki CDC dotyczące śmiertelności opierają się na informacjach zawartych w aktach zgonu).

 

Jaka część zgonów w wyniku postrzału w USA to morderstwa, a jaka część to samobójstwa?

Mimo, że przyciągają one mniej uwagi niż morderstwa z użyciem broni, samobójstwa od dawna są przyczyną większości zgonów z użyciem broni w Stanach Zjednoczonych. W 2017 r. sześć na dziesięć zgonów związanych z bronią w USA było samobójstwami (23 854), a 37% morderstwami (14 542), według CDC. Pozostałe były niezamierzone (486), dotyczyły egzekwowania prawa (553) lub miały nieokreślone okoliczności (338).

Jaka część wszystkich morderstw i samobójstw w USA związana jest z bronią palną?

Trzy czwarte wszystkich morderstw w USA w 2017 r. – 14 542 z 19 510 – dotyczyło broni palnej. Około połowy (51%) wszystkich samobójstw w tym samym roku – 23 854 z 47 173 – popełniono z użyciem broni.

 

Jak zmieniała się liczba zgonów w wyniku użycia broni palnej w czasie?

Liczba zgonów w wyniku użycia broni palnej w 2017 r. wyniosła 39 773, co jest najniższą wartością od 1968 r., najwcześniejszego roku, dla którego CDC posiada dane online. Było to nieco więcej niż 39 595 zgonów z broni palnej odnotowanych w poprzednim roku szczytowym – 1993. W ostatnich latach wzrosła liczba zabójstw z bronią i samobójstw z bronią: Liczba zabójstw z użyciem broni wzrosła o 32% w latach 2014-2017, podczas gdy liczba samobójstw z użyciem broni rosła co roku w latach 2006-2017 (ogólny wzrost o 41%). 

Samobójstwa z bronią osiągnęły najwyższy odnotowany poziom w 2017 roku. Jednak liczba zabójstw z użyciem broni pozostała znacznie poniżej szczytu w 1993 r. , kiedy to popełniono 18 253 zabójstwa z użyciem broni palnej – i kiedy ogólny poziom brutalnych przestępstw w Stanach Zjednoczonych był znacznie wyższy niż obecnie.

 

Jak zmieniał się współczynnik zgonów  związanych z użyciem broni palnej w czasie?

Podczas gdy w 2017 r. odnotowano najwyższą łączną liczbę zgonów z broni w USA, statystyka ta nie uwzględnia rosnącej liczby ludności kraju. W przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2017 r. na 100. 000 ludzi przypadało 12 zgonów z broni palnej – najwyższy wskaźnik od ponad dwóch dekad, ale nadal znacznie poniżej 16,3 zgonów z broni palnej na 100. 000 ludzi w 1974 r. , najwyższy wskaźnik w internetowej bazie danych CDC.

Liczba zabójstw z użyciem broni i samobójstw z użyciem broni w USA jest dziś niższa niż w połowie lat siedemdziesiątych. W 2017 r. na 100 000 osób przypadało 4,6 zabójstw z użyciem broni palnej, czyli znacznie poniżej 7,2 na 100. 000 osób odnotowanych w 1974 r. A liczba samobójstw z użyciem broni – 6,9 na 100 000 osób w 2017 r. – pozostała poniżej 7,7 na 100 000 mierzonych w 1977 r. (Jedno zastrzeżenie przy rozważaniu danych liczbowych z lat siedemdziesiątych: W bazie danych CDC, morderstwa z użyciem broni i samobójstwa z użyciem broni palnej i materiałów wybuchowych w latach 1968-1978 są klasyfikowane jako spowodowane przez „broń palną i materiały wybuchowe”. W kolejnych latach są one klasyfikowane jako zgony z użyciem „broni palnej”).

 

Jak kształtuje się współczynnik zgonów spowodowanych użyciem broni w wybranych, skrajnych Stanach?

Liczba ofiar śmiertelnych spowodowanych przez broń różni się znacznie w zależności od stanu. W 2017 r. stany o najwyższym wskaźniku zgonów związanych z bronią – licząc morderstwa, samobójstwa i wszystkie inne kategorie śledzone przez CDC – to Alaska (24,5 na 100 000 osób), Alabama (22,9), Montana (22,5), Luizjana (21,7), Missouri i Mississippi (oba 21,5) oraz Arkansas (20,3). Stanami o najniższych wskaźnikach były New Jersey (5,3 na 100 000 osób), Connecticut (5,1), Rhode Island (3,9), Nowy Jork i Massachusetts (oba 3,7) oraz Hawaje (2,5).

Jak wypada wskaźnik zgonów spowodowanych użyciem broni w USA w porównaniu z innymi krajami?

Śmiertelność związana z bronią palną w USA jest wyższa niż w większości innych krajów, szczególnie rozwiniętych. Ale nadal jest znacznie poniżej wskaźników w kilku krajach Ameryki Łacińskiej, według badania 195 krajów i obszarów, przeprowadzonego przez naukowców z Instytutu Metryki i Oceny Zdrowia na Uniwersytecie w Waszyngtonie.

Amerykański wskaźnik zgonów z użyciem broni palnej wynosił 10,6 na 100 000 osób w 2016 r. , ostatnim roku badania, które wykorzystuje nieco inną metodologię niż CDC. Było to znacznie więcej niż w krajach takich jak Kanada (2,1 na 100 tys. ) i Australia (1,0), a także narody europejskie, takie jak Francja (2,7), Niemcy (0,9) i Hiszpania (0,6). Ale wskaźnik w USA był znacznie niższy niż w Salwadorze (39,2 na 100 000 osób), Wenezueli (38,7), Gwatemali (32,3), Kolumbii (25,9) i Hondurasie (22,5). Ogólnie rzecz biorąc, Stany Zjednoczone zajęły 20. miejsce pod względem liczby ofiar śmiertelnych.

 

Ilu ludzi ginie w masowych strzelaninach w USA każdego roku?

Jest to trudne pytanie, ponieważ nie ma jednej, uzgodnionej definicji terminu „strzelanina masowa”. Definicje mogą się różnić w zależności od czynników, w tym liczby ofiar i okoliczności strzelaniny.

FBI gromadzi dane na temat „incydentów związanych z aktywną strzelaniną”, które definiuje jako „jedną lub więcej osób aktywnie zaangażowanych w zabijanie lub próby zabijania ludzi w zaludnionym obszarze” . Zgodnie z definicją FBI, 85 osób – z wyłączeniem strzelców – zginęło w takich wypadkach w 2018 roku (fbi.gov).

The Gun Violence Archive, internetowa baza danych o przypadkach przemocy z użyciem broni w USA, definiuje masowe strzelaniny jako przypadki, w których giną cztery lub więcej osób z wyjątkiem strzelca. Korzystając z tej definicji, w 2018 roku w wypadkach tych zginęły 373 osoby (gunviolencearchive.org).

Niezależnie od użytej definicji, ofiary śmiertelne w masowych strzelaninach w USA stanowią niewielki ułamek wszystkich  z użyciem broni palnej, które mają miejsce w całym kraju każdego roku.

 

Jak zmieniała się liczba masowych strzelanin w USA?

Ta sama kwestia definicyjna, która sprawia, że trudno jest ustalić dokładną liczbę ofiar masowych strzelanin występuje również podczas próby określenia częstotliwości ich występowania. Nieprzewidywalność tych incydentów również komplikuje sprawę: Jak zauważyła Rand Corp. w raporcie badawczym z 2018 r. ”Zmienność w zakresie rocznej liczby strzelanin masowych sprawia, że trudno jest dostrzec wyraźny trend, a szacunki trendów będą wrażliwe na wartości odstające i ramy czasowe wybrane do analizy”.

FBI stwierdziło wzrost liczby incydentów z udziałem strzelców aktywnych w latach 2000-2013. Średnia liczba incydentów wzrosła z 6,4 rocznie w pierwszych siedmiu latach badania do średnio 16,4 rocznie w drugim siedmioletnim okresie. W kolejnych badaniach FBI odnotowywało 20 incydentów związanych ze strzelaninami aktywnymi rocznie w 2014 ,2015 i 2016r., 30 w 2017 r. oraz 27 w 2018 r.

Które rodzaje broni palnej są najczęściej używane w zabójstwach z użyciem broni palnej w USA?

W 2017 r. w większości (64%) z 10 982 zabójstw z użyciem broni palnej w Stanach Zjednoczonych użyto pistoletu. Karabiny, kategoria która obejmuje wiele rodzajów broni, nazywane czasem również ”bronią szturmową”, były stosowane w 4% przypadków a strzelby w 2%. Pozostała część zabójstw z użyciem broni palnej i nieumyślnego zabójstwa (30%) dotyczyła broni palnej, która została sklasyfikowana jako ”inna broń lub jej typ nie został podany”;.

Ważne jest, aby pamiętać, że statystyki FBI nie rejestrują szczegółów wszystkich morderstw z użyciem broni w USA każdego roku. Dane FBI opierają się na informacjach przekazanych przez policję stanową i lokalną, a nie wszystkie agencje uczestniczą lub dostarczają pełnych informacji każdego roku. W 2017 r. 9 na 10  jednostek organów ścigania przekazało dane do FBI.

Maciej Rozwadowski na podstawie pewresearch.org