Były ambasador USA w Polsce Dan Fried: “Jałta była złym porozumieniem”
- Autor: Andrzej Turczyn
- 9 lutego 2020
- Brak komentarzy
2020-02-09 09:45 (PAP) USA/ Fried: Jałta wciąż wywołuje silne emocje; można wyciągnąć z niej lekcje
Konferencja jałtańska do dziś wywołuje silne emocje – pisze w artykule na portalu Atlantic Council Dan Fried, były ambasador USA w Polsce. Przytacza przy tym lekcje, jakie można wyciągnąć ze spotkania Wielkiej Trójki na Krymie w 1945 roku.
W artykule “75 lat konferencji jałtańskiej, lekcje z historii” Fried stwierdza, że dla Rosjan do dziś spotkanie przywódcy ZSRR Józefa Stalina, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla oraz prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta jest ważnym symbolem. Odnotowuje, że administracja prezydenta Rosji Władimira Putina wyszła nawet z pomysłem zorganizowania kolejnej konferencji jałtańskiej.
Dla Polaków, Bałtów oraz wielu innych nacji w Europie Środkowej Jałta oznacza jednak “zdradę ich państw oraz porzucenie przez USA swoich podstawowych wartości na ołtarzu wielkiej polityki” – zauważa Fried. Jego zdaniem obecnie narody te, wraz z Ukraińcami, obawiają się, że USA “będą kuszone +drugą Jałtą+, w której Waszyngton i Moskwa dobiją targów ich kosztem”.
W pełnym historycznych szczegółów artykule ekspert think tanku Atlantic Council (Rada Atlantycka) odnotowuje, że Amerykanie “prawie od początku mieli zastrzeżenia do Jałty”, a przez dekady po 1945 roku Republikanie uznawali politykę Roosevelta na spotkaniu przywódców antyhitlerowskiej koalicji za naiwną. Jak zwraca uwagę Fried – sam prezydent wyrażał po konferencji niepokój, ale jednocześnie uważał, że nie mógł w tym czasie zrobić dla Polski więcej.
Niezależnie od tego Jałta była złym porozumieniem – uznaje były dyplomata. “USA zaakceptowały słabe obietnice dyktatora w imieniu Polski, sojusznika, który walczył od pierwszego do ostatniego dnia drugiej wojny światowej na wszystkich europejskich frontach, bez poddawania się czy państwowej kolaboracji” – kontynuuje Fried.
Ocenia, że Stany Zjednoczone w 1945 roku w geście kapitulacji “podniosły ręce w górę”, gdy Związek Radziecki narzucał swoje rządy w Europie Środkowej i Wschodniej.
Fried wyraża opinię, że Jałta “nie była błędem tylko jednego amerykańskiego prezydenta na jednym spotkaniu”. “Droga do Jałty była produktem doktryny izolacjonizmu i pierwotnego ruchu +America First+, który odzwierciedlał przekonania znacznej części amerykańskiej lewicy i prawicy, że USA nie mają żywotnego interesu w europejskim bezpieczeństwie” – wskazuje.
Priorytetowe dla amerykańskiej administracji – kontynuuje Fried – było “natychmiastowe zwycięstwo nad Niemcami”, a Waszyngton “nie chciał ryzykować ostatecznej rozgrywki ze Stalinem w sprawie Polski”.
Ekspert Atlantic Council uważa, że w postępowaniu z przywódcami ZSRR Roosevelt, tak “jak wielu prezydentów USA po nim”, zdawał się “wierzyć w gesty dobrej woli”. Ufał również, że “wysiłki, by uwzględnić uzasadnione rosyjskie interesy wystarczą”, by przekonać ZSRR do podjęcia “bardziej znośnego podejścia do jego sąsiadów”.
“Roosevelt zmarł 12 kwietnia 1945 roku. W ostatnich tygodniach swojego życia mógł dochodzić do zrozumienia natury Stalina. Ale jałtańska Europa, podzielony kontynent, który wyłonił się (na skutek) konferencji wbrew nadziejom Roosevelta, przetrwał przez 45 lat” – odnotowuje Fried.
Wymienia następnie trzy lekcje, które można wyciągnąć z kształtującego powojenny europejski ład spotkania przywódców na Krymie 75 lat temu.
Pierwsza, to być “poważnym operacyjnie”. Oznacza to – jak wyjaśnia – “czujność przy negocjowaniu dokumentów opartych na ogólnym języku zasad”. Lekcja druga to “bycie realistycznym w kwestii względnej siły”. Trzecią jest to, że “podstawowe wartości mogą być bardziej żywotne niż to się wydaje, szczególnie w długim okresie”.
Jak zauważa pod koniec artykułu Fried, po latach okazało się, że sowiecka dominacja nad Europą Środkową i Wschodnią nie jest wieczna.
W tym tygodniu przypada 75. rocznica konferencji jałtańskiej, która odbyła się w dniach 4-11 lutego 1945 roku.
Dość łagodna ocena przedstawiona przez pana ambasadora zdrady Polaków jakiej dopuścili się Winston Churchill oraz Franklin Delano Roosevelt. Z naszego polskiego punktu widzenia to była zdrada, zostaliśmy sami w starciu z ludobójczym systemem komunistycznym.
Przyjmuję do wiadomości to, że prezydent USA i premier Wielkiej Brytanii uwierzyli w kłamstwa Stalina, chcieli mieć wreszcie pokój. Rozumiem ich, gdybym był Amerykaninem czy Brytyjczykiem też bym tak myślał. Jednak moim zdaniem Ameryka dostała Boże błogosławieństwo nie po to aby się izolować, ale po to aby trzymać stalowym uściskiem tytanów tego świata za ich wstrętne mordy. Stalin był jednym z nich. To moje zdanie, zdanie kogoś kto dzisiaj konsumuje konsekwencje decyzji jałtańskich.
Czasu nie da się odwrócić, historia zaistniała. Złość nic nie da, obrażać się na Amerykę nie ma powodu, bo to politycy podjęli tą złą decyzję. Zostaliśmy oddani w niewolę, która spowodowała nieodwracalne skutki w naszej państwowości, ale też fakty są takie, że byli amerykańscy prezydenci, którzy nas z tej niewoli chcieli ratować – najlepszy przykład Prezydenta Ronalda Reagana.
Uznaję, że nie możemy jako Polacy się na Amerykę obrażać. Nic to nam nie da, będzie to dziecinne zachowanie. Na podstawie tamtych czasów trzeba widzieć kto był naszym oprawcą i katem, a kto uwierzył w kłamstwa kata.
Dzisiaj dalej wisi nad nami niebezpieczeństwo jakiejś Jałty. Dzisiaj to nasza powinność aby do tego nie dopuścić. Dzisiaj to my powinniśmy za wszelką cenę chcieć zapisać się do obozu wolnego świata, a nie obrażać się na nich i za wzór stawiać naszych dawnych katów.
