Czy kontrola broni w praworządnym społeczeństwie może w ogóle być “zdroworozsądkowa”?

• Autor: Andrzej Turczyn
• 5 listopada 2020
• komentarzy 7

W drugiej połowie XX w. mówiło się po prostu o “kontroli broni”. Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił “Ustawę o aneksowaniu rozdziału 18, Kodeksu Stanów Zjednoczonych, w celu zapewnienia lepszej kontroli nad międzystanowym transferem broni palnej”, zwaną po prostu “Ustawą o kontroli broni z 1968 roku” (thetruthaboutguns.com).

Jednak gdzieś po drodze retoryka uległa zmianie. Dodano wyrażenie “zdrowy rozsądek” jako kwalifikator kontroli broni (thetruthaboutguns.com). Od tej pory nie mówiono już o kontroli broni w imię samej kontroli. Zwolennicy kontroli broni zmodyfikowali swoje stanowisko tak by opowiadać się wyłącznie za tymi środkami które mogliby określić jako “zdroworozsądkowe”.

Ok, każdy jest za zdrowym rozsądkiem. Ale wielu z nas, zwolenników odpowiedzialnego posiadania broni, znajduje się w stanie niepewności co do tego jak zmieniające pojęcie “zdrowego rozsądku” wpływa na istotę całej debaty nad kontrolą broni palnej. Być może bylibyśmy w stanie osiągnąć nasz wspólny cel, gdybyśmy mogli zrozumieć co mają na myśli zwolennicy kontroli broni gdy mówią o “zdroworozsądkowych” prawach jej dotyczących. W związku z powyższym, z całym szacunkiem, stawiam tezę: Określenie “zdroworozsądkowe” użyte do zdefiniowania strategii kontroli nad bronią palną nie ma żadnego  znaczenia.

Aby logicznie odróżnić “zdroworozsądkową kontrolę nad bronią” od “zwykłej kontroli nad bronią”, musi istnieć jakaś różnica. Czy istnieje? Konwencjonalna mądrość w tym zakresie opiera się na ponad 20.000 prawach dotyczących kontroli broni zapisanych w księgach władz federalnych, stanowych i lokalnych (time.com).

Jedna z prób obalenia mojej tezy może mieć formę listy praw uchylonych, które nie spełniają kwalifikacji “zdrowego rozsądku”. Na przykład 19999 praw kontroli broni zdało test zdrowego rozsądku, z wyjątkiem prawa X które jest sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem. Jakoś wątpię, by zwolennicy kontroli broni dostarczyli zestawienie praw kontroli broni (obecnych lub proponowanych), które są sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem.

W amerykańskim prawie konstytucyjnym podstawowy standard rewizji prawa jest określany jako “test racjonalnych podstaw” (law.cornell.edu). Jeśli prawo jest “racjonalnie powiązane” z “uzasadnionym” interesem rządu, rzeczywistym lub hipotetycznym, to spełnia ten standard. Sąd Najwyższy stwierdził, że prawo Dystryktu Kolumbia zakazujące posiadania w domu najbardziej powszechnego rodzaju broni palnej (thetruthaboutguns.com) nie spełni żadnego standardu kontroli na zgodność z wymogami konstytucyjnymi. Czy zwolennicy zdroworozsądkowej kontroli broni są w stanie przyznać, że ustanowione prawo Dystryktu Kolumbia zawiodło standard “zdrowego rozsądku”?

Wyrok w sprawie Heller v. DoC (www.supremecourt.gov) wydany został stosunkiem głosów ledwie 5 do 4, więc zastanówmy się nad czymś innym. Pani Jamie Caetano, bezdomna, samotna matka, została skazana za złamanie całkowitego zakazu używania paralizatorów w Massachusetts. Sąd, jednogłośnie, uchylił ten wyrok (thetruthaboutguns.com). Czy zwolennicy zdroworozsądkowej kontroli broni przyznają, że prawo Massachusetts zawiodło standard “zdrowego rozsądku”? (thetruthaboutguns.com)

Jeśli zwolennicy “zdroworozsądkowej” kontroli broni nie mogą wskazać żadnego przykładu prawa, które nie spełnia ich “zdroworozsądkowej” kwalifikacji, to ja podtrzymuję swoją argumentację. To zdanie nic nie znaczy. Jeśli “zdroworozsądkowi” adwokaci podadzą przykłady, które spełniają lub zawodzą ich standardowy “zdrowy rozsądek”, to może będziemy w stanie określić przyczyny forsowania takiego prawa.

Na przykład, załóżmy, że standardem jest to, iż SCOTUS (Supreme Court of the United States) musi jednoznacznie orzekać w sprawie określonego zbioru faktów w ramach określonego prawa. Zgodnie z tymi kryteriami można powiedzieć, że tylko bezwzględne zakazy dotyczące paralizatorów lub broni ręcznej w domu nie spełniają kryterium “zdrowego rozsądku”. Czy wtedy każde prawo przejdzie standard “zdrowego rozsądku”, przynajmniej do czasu gdy SCOTUS postanowi inaczej? Komplikując liberalną filozofię, oznaczałoby to, że w prawie konstytucyjnym USA zazwyczaj nie ma “emanacji i niedomówień” (wikipedia.org). (digitalcommons.nyls.edu)

W jaki sposób to uzasadnienie odnosi się do niezliczonych niepisanych praw powszechnie uznawanych przez Amerykanów?

Mówi się, że „Nie powinno się krzyczeć ‘Pożar!’ w zatłoczonym teatrze”. Nie ma żadnego orzeczenia SCOTUS  które podtrzymywałoby prawo obywateli do uczęszczania do teatru bez kagańców. Nie ma prawa stwierdzającego, że opowiadanie się za ostentacyjnym paleniem kart poboru jest jednocześnie podważaniem uprawnień Kongresu do powoływania ludzi do służby wojskowej. A więc, czy gmina może wymagać od widzów teatralnych noszenia kagańców? Czy Kongres może uchwalić prawo zakazujące noszenia zapałek lub zapalniczek w miejscach publicznych?

Oczywiście, że nie.

Ale to są tylko słowa. Posiadanie i noszenie broni to zupełnie inna sprawa z uwagi na sposób prawnego podejścia do niej (constitutioncenter.org). Dlaczego prawo do broni jest tak różnie oceniane w stosunku innych wymienionych praw, takich jak wolność słowa, wolność mediów, religia, zgromadzenia, kwaterunek, rewizje, konfiskaty, nakazy i tak dalej. Wszystkie wymienione prawa – z wyjątkiem tych dotyczących broni – muszą być poddane kontroli pośredniej lub ścisłej. Samo prawo do posiadania i noszenia broni podlega specyficznemu testowi “zdrowego rozsądku”.

Może się okazać, że intensywne studia nad wyrażeniem “zdroworozsądkowa kontrola nad bronią” pozwolą na wypracowanie jakiegoś uniwersalnego, choć ograniczonego, standardu stwierdzającego, że niektóre prawa do broni muszą być respektowane nawet przez zwolenników kontroli broni. Moglibyśmy wtedy w końcu wszyscy dowiedzieć się, co każdy rozumie pod pojęciem “zdrowy rozsądek”, a jednocześnie lepiej zrozumielibyśmy co nadal każdy uważa za nonsens.

Jednak ciągle mam silne przeczucie, że nie ma czegoś takiego jak “zdroworozsądkowa kontrola broni”, w odróżnieniu od systematycznej kontroli nad bronią prowadzonej dla samej kontroli.

MarkPA (thetruthaboutguns.com tłumaczenie Maciej Rozwadowski)