Organ jest zobowiązany do wydania pozwolenia na broń.

Wyrok

Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie

z dnia 2 grudnia 2015 r.

II OSK 847/14

UZASADNIENIE

Skład orzekający

Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Stahl (spr.).

Sędziowie: NSA Zdzisław Kostka, del. WSA Anna Szymańska.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2015 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej J. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 grudnia 2013 r. sygn. akt II SA/Wa 1736/13 w sprawie ze skargi J. S. na decyzję Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej z dnia (…) czerwca 2013 r. nr (…) w przedmiocie odmowy wydania pozwolenia na broń do celów kolekcjonerskich

  1. uchyla zaskarżony wyrok oraz decyzję Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej z dnia (…) czerwca 2013 r. nr (…) i poprzedzającą ją decyzję Komendanta Oddziału Żandarmerii Wojskowej w (…) z dnia (…) marca 2013 r. nr (…),
  2. zasądza od Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej na rzecz J. S. kwotę 640 (sześćset czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie faktyczne

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 18 grudnia 2013 r. oddalił skargę J. S. na decyzję Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej z dnia (…) czerwca 2013 r. w przedmiocie odmowy wydania pozwolenia na broń.

W uzasadnieniu wyroku Sąd I. instancji przedstawił następujący stan faktyczny sprawy:

W dniu 18 listopada 2012 r. do Komendanta Oddziału Żandarmerii Wojskowej w (…) wpłynął wniosek J. S. – założyciela “Stowarzyszenia (…)”, o wydanie pozwolenie na broń do celów kolekcjonerskich w ilości 30 sztuk. W dniu 27 grudnia 2012 r. zainteresowany ograniczył tę ilość do 15 sztuk broni.

Komendant Oddziału Żandarmerii Wojskowej w (…) decyzją z dnia (…) marca 2013 r. odmówił J. S. wydania pozwolenia na posiadanie 15 sztuk broni palnej do celów kolekcjonerskich.

Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej decyzją z dnia (…) czerwca 2013 r., po rozpatrzeniu odwołania J. S., utrzymał w mocy decyzję organu I. instancji. Stwierdził, iż zainteresowany, pomimo złożenia wszystkich wymaganych przez ustawodawcę dokumentów niezbędnych do wydania pozwolenia, nie daje wystarczającej rękojmi do posiadania 15 sztuk broni palnej do celów kolekcjonerskich. Wskazał, że J. S. założył “Stowarzyszenie (…)” w celu realizacji zadań określonych w regulaminie. Stowarzyszenie nie ma żadnego dorobku w działalności statutowej, tj. edukacyjnej i popularyzatorskiej. Wnioskodawca, w związku z pełnieniem służby w (…), stale przebywa w miejscu innym niż miejsce wskazane do przechowywania broni kolekcjonerskiej. Nie jest więc w stanie sprawować właściwego nadzoru nad zbiorem broni, która pomimo wartości historycznej będzie w pełni sprawna.

Stwierdził, że decyzja odmowna jest słuszna i celowa z punktu widzenia interesu społecznego, którego racją jest, aby pozwoleń na broń nie było więcej, niż to wynika z potrzeb uzasadnionych celem, do którego broń ta ma być używana. Sam brak przesłanek negatywnych nie wystarcza do wydania pozwolenia na broń palną, a jego uzyskanie jest uzależnione od wystąpienia po stronie wnioskującego okoliczności faktycznych, które przekonają organ, że wydanie pozwolenia jest uzasadnione.

Organ odwoławczy podał, iż J. S. nie przedstawił wiarygodnego potwierdzenia działalności statutowej swojego Stowarzyszenia, tak więc organ nie był w stanie ocenić wartości popularyzatorskiej i edukacyjnej prezentowanej przez ww. stowarzyszenie. Nadto założenie Stowarzyszenia strzeleckiego tylko po to, aby uzyskać dostęp do broni, nie może być celem nadrzędnym i jedynym dla prowadzenia działalności stowarzyszenia.

Następnie stwierdził, że opisany podczas wywiadu środowiskowego mały metraż mieszkania oraz ilość osób w nim zamieszkujących pozwala na stwierdzenie, iż kolekcjonowanie takiej ilości broni, w takich warunkach, może sprzyjać negatywnym przypadkom dostępu do niej osób trzecich bądź też zaboru broni. Tego rodzaju spostrzeżenie zostało odnotowane w wywiadzie środowiskowym przeprowadzonym w mieszkaniu wskazanym jako miejsce docelowe do przechowywania kolekcji broni.

  1. S. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w które zarzucił organom Żandarmerii Wojskowej:

– błędne ustalenia stanu faktycznego, poprzez arbitralna ocenę materiałów zgromadzonego w trakcie postępowania;

– nie przeprowadzenie postępowania co do rozstrzygnięcia istoty sprawy, poprzez błędne ustalenie stanu sprawy i pominięcie zakresu wskazanych w odwołaniu;

– naruszenie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2012 r. poz. 576 z późn. zm.), przez nieuwzględnienie odwołania i niewydanie pozwolenia na broń palną dla celów kolekcjonerskich pomimo tego, że przedstawił i udokumentował istnienie ważnej przyczyny posiadania broni dla celów kolekcjonerskich w rozumieniu art. 10 ust. 3 pkt 5 ustawy o broni i amunicji oraz złożył stosowne wyjaśnienia w odwołaniu;

– naruszenie art. 7 Konstytucji i określonej w nim zasady legalizmu działania organów administracji oraz art. 6 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm., dalej: “k.p.a.”), przez uznanie, że dla wydania pozwolenia na broń dla celów kolekcjonerskich wnioskodawca spełnić powinien jeszcze inne kryteria niż określone w art. 10 ust. 3 pkt 5 ustawy o broni i amunicji;

– naruszenie art. 7 Konstytucji i określonej w nim zasady legalizmu działania organów administracji i art. 6 k.p.a., przez uznanie, że organ Żandarmerii Wojskowej posiada kompetencję przyznaną mu przez ustawę do oceny i weryfikacji stanu zabezpieczenia broni, zanim pozwolenie na taką broń zostanie wydane;

– naruszenie art. 32 Konstytucji, przez uznanie, że praca w Jednostce Wojskowej jest zasadniczą przeszkodą w prowadzeniu regulaminowej działalności Stowarzyszenia;

– naruszenie art. 7 k.p.a., przez ustalanie interesu społecznego i przedłożenie interesu społecznego ponad brzmienie przepisów prawa materialnego, w szczególności ponad art. 10 ust. 3 pkt 5 ustawy o broni i amunicji, w sytuacji gdy decyzja o pozwoleniu na broń posiada charakter decyzji związanej;

– naruszenie art. 86 k.p.a., poprzez przesłuchanie J. S. zanim wyczerpane zostały środki dowodowe;

– naruszenie art. 79 § 1 i art. 86 k.p.a., poprzez niepoinformowanie J. S. na 7 dni przed przesłuchaniem w ramach pomocy prawnej.

Wskazując na powyższe zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i zasadzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi podniósł, iż organ decyzyjny zakłada, że zaraz po wydaniu pozwolenia J. S. od razu będzie posiadał 15 egzemplarzy broni. Podniósł, że jest to niemożliwe do spełnienia z powodów finansowych. Kolekcjonowanie broni to proces długotrwały przewidziany na kilka lat (z częstotliwością zakupu 2-3 egzemplarzy rocznie). Dodał, że od 2005 r. posiada broń do celów sportowych (1 sztuka). Przechowywana jest w sejfie, co było znane organowi. Posiada sejf na broń firmy Konsmetal model MLB 150/5. W sejfie tym można przechowywać minimum 5 egzemplarzy broni długiej i około 30 egzemplarzy broni krótkiej. Sejf ten posiada zabezpieczenia i jest na stałe zamocowany do ściany budynku. Żandarmeria Wojskowa nigdy nie miała żadnych zastrzeżeń do tego sejfu.

Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę J. S.

W uzasadnieniu Sąd I. instancji zwrócił uwagę, że J. S. swoje prawo do uzyskania zezwolenia na posiadanie broni palnej dla celów kolekcjonerskich wyprowadza z art. 10 ust. 1, ust. 2 pkt 6, ust. 3 pkt 5 ustawy o broni i amunicji. Jednakże w analizie tych przepisów nie uwzględnia podstawowej zasady, wskazującej na kierunek wykładni, a mianowicie zasady reglamentowania pozwolenia na broń w Polsce. Zatem istota postępowania administracyjnego w tego typu sprawach sprowadza się nie tylko do wykazania realizacji przepisów prawa, od strony czysto formalistycznej, ale wykazania ważnej przyczyny warunkującej posiadanie broni palnej. Sam brak przesłanek negatywnych nie wystarcza do wydania pozwolenia na broń palną, a jego uzyskanie jest uzależnione od wystąpienia po stronie wnioskującego okoliczności faktycznych, które przekonają organ, że wydanie pozwolenia jest uzasadnione wskazanym w ustawie celem. Przy czym kręgu zakreślonych przez ustawodawcę celów do posiadania broni (określonych w ust. 2 wskazanego na wstępie przepisów) nie można interpretować w oderwaniu zasady reglamentowania prawa do posiadania broni. Zasada ta będzie tu miała istotne znaczenie z uwagi na ilość sztuk broni palnej oraz z uwagi na możliwość realnego wypełniania przez zainteresowanego celów, wskazanych w art. 10 ust. 2 i warunkujących przyznanie pozwolenia.

W ocenie Sądu I. instancji J. S. z pewnością wykazuje autentyczne zainteresowanie kolekcjonowaniem broni palnej bojowej. Jednakże sama powyższa chęć musi pozostawać w łączności z realiami sprawy.

Podał, że w niniejszej sprawie występują dwie oczywiste przesłanki uzasadniające odmowę.

Po pierwsze żądana przez J. S. ilość broni jest nieadekwatna ani do stanu osobowego Stowarzyszenia, ani do jego aktualnych potrzeb. Podniósł, że trafne jest spostrzeżenie organu, iż skarżący nie wykazał potrzeby posiadania 15 sztuk broni palnej do celów kolekcjonerskich. Ilość ta ani nie wynika ze składu osobowego założonego przez skarżącego “Stowarzyszenie (…)”, ani z działalności zewnętrznej tego stowarzyszenia. Podkreślił, iż Stowarzyszenie to sprowadza się do grona 3 osób tj. J. S., jego ojca i dalszego członka rodziny. Nadto Stowarzyszenie to z uwagi na odbywanie przez J. S. służby wojskowej w (…) praktycznie nie działa. Taka ilość żądanej broni nie wynika także z bieżących albo mających wkrótce nastąpić zamierzeń Stowarzyszenia, ale z zamierzeń odległych w czasie i istniejących jedynie w sferze dalszych planów. Również, jako wytłumaczenie dla żądanej ilości broni, nie może być przekonywująca okoliczność, iż proces kolekcjonowania jest długotrwały i kosztowny oraz, iż J. S. nie jest w stanie przewidzieć z góry jakie egzemplarze interesującej go broni będą możliwe do nabycia. Oczywiście wskazane tu okoliczności przy kolekcjonowaniu broni bojowej są prawdziwe, jednakże nie uzasadniają wystąpienie o uzyskanie zezwolenia niejako na przyszłość, na zakup 15 sztuk broni palnej do celów kolekcjonerskich niejako in block. Zatem skarżący J. S. powinien przemyśleć swoje zamierzenia, co do realnych i praktycznych potrzeb i możliwości początkującego Stowarzyszenia – ilości jego członków, planowanych w najbliższym czasie zamierzeń Stowarzyszenia.

Po drugie założone przez skarżącego Stowarzyszenie, już poza zagadnieniem małej popularności i powszechności, w praktyce ogranicza się jedynie do spełniania podstawowych warunków fiskalno-rejestracyjnych niezbędnych do jego istnienia. W niniejszej sprawie stan i brak ten szerszego działania Stowarzyszenia niejako tłumaczy nieobecność w Polsce J. S. – założyciela Stowarzyszenia, w związku z jego służbą wojskową poza granicami kraju. Sąd I. instancji podał, że daleki jest od przyznawania organom administracyjnym uprawnionym do wydawania pozwolenia na broń prawa do oceny działalności danego stowarzyszenia. Organy te nie są do takich działań powołane ani nie posiadają odpowiedniego aparatu do dokonywania takich ocen. Jednakże mając na względzie, iż przedmiotowe Stowarzyszenia dopiero po powrocie na stałe J. S. do kraju będzie mogło rozpocząć rzeczywistą działalność, nie sposób nie podzielić spostrzeżenia Komendanta Generalnego Żandarmerii Wojskowej, iż w okresie objętym postępowaniem administracyjnym założenie Stowarzyszenia strzeleckiego mało jedynie jeden cel – aby uzyskać dostęp do broni.

W skardze kasacyjnej J. S., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł uchylenie ww. wyroku oraz o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Jednocześnie wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sądowi I. instancji zarzucił: art. 134 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 79 § 1 k.p.a. poprzez pominięcie w rozpoznaniu sprawy okoliczności niepowiadomienia J. S. podczas postępowania w I instancji o planowanych czynnościach procesowych;

2.art. 134 § 1  p.p.s.a. w zw. z art. 86  k.p.a. poprzez pominięcie w rozpoznaniu sprawy okoliczności przesłuchania J. S. w postępowaniu I instancji przed przeprowadzeniem wszystkich dowodów w sprawie;

3.art. 134 § 1  p.p.s.a. w zw. z art. 136  k.p.a. poprzez pominięcie w rozpoznaniu sprawy, w jej granicach, okoliczności niepodjęcia przez organ II instancji uzupełnienia dowodu z zeznań strony, w trybie postępowania odwoławczego, w sytuacji złożenia przez J. S. wyjaśnień w odwołaniu, co miało istotny wpływ na treść skarżonego wyroku;

  1. art. 1 i 3 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy o broni i amunicji przez oddalenie skargi, podczas gdy obowiązkiem sądu było stwierdzenie naruszenia wskazanego przepisu poprzez nie wydanie pozwolenia na broń palną dla celów kolekcjonerskich pomimo tego, że J. S. przedstawił i udokumentował istnienie ważnej przyczyny posiadania broni dla celów kolekcjonerskich w rozumieniu art. 10 ust. 3 pkt 5 ustawy o broni i amunicji;
  2. art. 1 i 3 § 2 p.o.u.s.a oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 10 ust. 3 pkt 5 ustawy o broni i amunicji przez błędne uznanie, czym w rozumieniu ustawy jest ważna przyczyna posiadania pozwolenia na broń palną dla celów kolekcjonerskich, poprzez oddalenie skargi;
  3. art. 1 i 3 § 2 p.o.u.s.a. oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 10 ust. 3 pkt 5 ustawy o broni i amunicji poprzez oddalenie skargi, podczas gdy obowiązkiem sądu było stwierdzenie naruszenia wymienionych przepisów przez ich właściwą interpretację poprzez uznanie, że ustawowa definicja ważnej przyczyny posiadania broni dla celów kolekcjonerskich jest określona w ustawie w sposób wyczerpujący, a organ żandarmerii wojskowej badając spełnianie przez stronę postępowania ważnej przyczyny posiadania broni dla celów kolekcjonerskich nie jest uprawniony do badania innych przesłanek niż określone w art. 10 ust. 3 pkt 5 ustawy o broni i amunicji;
  4. art. 1 i 3 § 2 p.o.u.s.a. oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 10 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 3 pkt 5 i w zw. art. 15 ust. 1 pkt od 1 do 5 ustawy o broni i amunicji poprzez oddalenie skargi, podczas gdy obowiązkiem sądu było stwierdzenie naruszenia wymienionych przepisów przez ich właściwą interpretację i uznanie, że właściwa ich interpretacja powinna prowadzić do stanowiska, że J. S. spełnił wszystkie kryteria uzasadniające wydanie pozwolenia na broń palną dla celów kolekcjonerskich;
  5. art. 1 i 3 § 2 p.o.u.s.a. oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 7  Konstytucji i określonej w nim zasady legalizmu działania organów oraz art. 6  k.p.a. poprzez oddalenie skargi, podczas gdy obowiązkiem sądu było stwierdzenie naruszenia wymienionych przepisów przez uznanie, że dla wydania pozwolenia na broń dla celów kolekcjonerskich wnioskodawca spełniać powinien inne jeszcze kryteria niż określone w art. 10 ust. 3 pkt 5 ustawy o broni i amunicji;
  6. art. 1 i 3 § 2 p.o.u.s.a. oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. w zw. z art. 12 ust. 1 ustawy o broni i amunicji poprzez oddalenie skargi, podczas gdy obowiązkiem Sądu było stwierdzenie naruszenia wymienionego przepisu przez jego błędną wykładnię, polegającą na uznaniu, że przepis ten nadaje organowi administracji uprawnienia w zakresie oceny ilości egzemplarzy broni, jakich strona domaga się wpisania w pozwoleniu na broń, podczas gdy przepis ten nie nadaje kompetencji i kryteriów dla oceny ilości egzemplarzy broni wpisywanych do decyzji administracyjnej pozwolenie na broń;
  7. art. 1 i 3 § 2 p.o.u.s.a. oraz art. 151 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 7  k.p.a. poprzez oddalenie skargi, podczas gdy obowiązkiem Sądu było stwierdzenie naruszenia wymienionego przepisu przez jego niezastosowanie, ustalanie interesu społecznego i przedłożenie interesu społecznego ponad brzmienie przepisów prawa materialnego, a w szczególności ponad art. 10 ust. 3 pkt 5 ustawy o broni i amunicji, w sytuacji gdy decyzja o pozwoleniu na broń posiada charakter decyzji związanej;

11.art. 141 § 4  p.p.s.a. w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o broni i amunicji w zw. z § 5  rozporządzenia Ministra spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 3 kwietnia 2000 r. w sprawie przechowywania, noszenia i ewidencjonowania broni i amunicji (Dz. U. Nr 27, poz. 343) poprzez uznanie, że J. S. nie spełnia wymogów przechowywania broni o charakterze kolekcjonerskim w miejscu wskazanym wnioskiem o wydanie pozwolenia na broń kolekcjonerską, co miało istotny wpływ na treść skarżonego wyroku.

Uzasadnienie prawne

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 zd. pierwsze ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm., dalej: p.p.s.a.) Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania.

Nie stwierdziwszy przesłanek zaistnienia nieważności niniejszego postępowania Naczelny Sąd Administracyjny związany powołanymi w skardze kasacyjnej zarzutami, rozpoznał sprawę w granicach tej skargi.

Skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie, mimo iż Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela wszystkich zarzutów w niej zawartych.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego za niezasadne należy uznać zarzuty skarżącego kasacyjnie w zakresie naruszenia przez Sąd I. instancji art. 134 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 79 k.p.a., art. 134 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 86 k.p.a. jak również art. 134 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 136 k.p.a.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do naruszenia przez Sąd I. instancji art. 134 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 79 k.p.a. oraz art. 134 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 86 k.p.a. wyjaśnić należy, że dla niniejszej sprawy bez znaczenia pozostawały takie okoliczności jak brak wezwania skarżącego kasacyjnie – na 7 dni przed – na przesłuchanie czy też przeprowadzenie jego przesłuchania przed przeprowadzeniem wszystkich innych dowodów. Podkreślić należy, że przesłuchanie skarżącego kasacyjnie miało jedynie na celu doprecyzowanie jego wniosku o wydanie pozwolenia na broń tj. przyczyn złożenia wniosku oraz spełnienia warunków do uzyskania pozwolenia. Dzięki tym zeznaniom organ mógł także ocenić jakie jeszcze środki dowodowe winien przeprowadzić w celu ustalenia stanu faktycznego sprawy. Zwrócić także należy uwagę, że skarżący kasacyjnie w żaden sposób nie uzasadnił jak powyższe okoliczności wpłynęły na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie. Ponadto podnieść należy, że okoliczności ustalone podczas przesłuchania nie stanowiły podstaw do wydania przez organ odmowy wydania pozwolenia na broń. W związku z powyższym stwierdzić należy, że brak odniesienia się przez Sąd I. instancji do ww. okoliczności nie mogło stanowić podstawy do uchylenia zaskarżonego wyroku.

Bezzasadny, jak już wskazano powyżej, jest także zarzut naruszenia art. 134 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 136 k.p.a.

Wyjaśnić przede wszystkim należy, że przepis art. 136 k.p.a. uprawnia organ do przeprowadzenia dodatkowego (uzupełniającego) postępowania dowodowego. Przepis ten może mieć zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy organ odwoławczy stwierdzi, że materiał zebrany przez organ I. instancji jest niewystarczający do rozstrzygnięcia sprawy lub część materiału dowodowego została zgromadzona z naruszeniem prawa w sposób uniemożliwiający uznanie pewnych faktów za udowodnione.

W przedmiotowej sprawie brak ponownego przesłuchania J. S. nie może stanowić o naruszeniu przez organ odwoławczy treści art. 136 k.p.a. Organ odwoławczy nie był bowiem zobowiązany do ponownego przesłuchania J. S. w zakresie okoliczności wskazywanych przez niego w odwołaniu. Skarżący kasacyjnie nie wyjaśnił, jakiemu też celowi miałoby służyć takie przesłuchanie. J. S. swoje stanowisko wyraził w odwołaniu i do niego też odniósł się organ odwoławczy przy wydawaniu decyzji. Podkreślenia także wymaga, że skarżący kasacyjnie składając odwołanie od decyzji organu I instancji nie wniósł o uzupełnienie dowodów poprzez dodatkowe jego przesłuchanie.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że należy zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego kasacyjnie, iż w przedmiotowej sprawie dokonano błędnej wykładni art. 10 ust. 1 oraz art. 10 ust. 3 pkt 5 ustawy o broni i amunicji.

Sąd I. instancji, w ustalonym stanie faktycznym, odmówił wydania J. S. pozwolenia na broń z uwagi, iż żądana przez Niego ilość broni jest nieadekwatna ani do stanu osobowego Stowarzyszenia, ani jego aktualnych potrzeb jak również, iż w okresie objętym postępowaniem administracyjnym założenie Stowarzyszenia miało jedynie jeden cel – aby uzyskać dostęp do broni.

Wskazać należy, że posiadanie i używanie broni palnej stanowi w polskim systemie prawnym sferę daleko idącej reglamentacji administracyjnoprawnej. Prawo do posiadania broni nie należy do praw jednostki gwarantowanych w Konstytucji RP, nie ma charakteru publicznego prawa podmiotowego. Dostęp do broni poddany jest istotnym ograniczeniom wynikającym zarówno z monopolu państwa na stosowanie środków przymusu, jak i z potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego (por. wyroki NSA: z dnia 28 października 2011 r., sygn. akt II OSK 1562/10, niepubl.; z dnia 13 października 2005 r., sygn. akt II OSK 97/05, Lex Nr 201345; por. też M. Filar, Prawo do posiadania broni palnej jako obywatelskie prawo podmiotowe, “Państwo i Prawo” 1997, nr 5, s. 43-45). Zgodnie z art. 5 Konstytucji RP zadaniem Państwa jest, m.in. zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom. W ramach tego obowiązku Państwo musi przeciwdziałać bezprawnym zagrożeniom i zamachom wymierzonym w obywateli.

Wskazać należy, że w treści art. 10 ustawy o broni i amunicji zawarta została zarówno norma kompetencyjna, jak i materialna, upoważniająca właściwy organ do wydania pozwolenia na broń: “jeżeli wnioskodawca nie stanowi zagrożenia dla samego siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego oraz przedstawi ważną przyczynę posiadania broni” (ust. 1). Wskazano także podstawę do określenia celów wydania pozwolenia na broń z przykładowym ich wskazaniem (ust. 2) oraz został określony, w stylizacji pozytywnej, otwarty katalog przesłanek uważanych przez ustawodawcę za “ważną przyczynę” wydania pozwolenia (ust. 3).

W przypadku wniosku o wydanie pozwolenia na broń do celów o których mowa w art. 10 ust. 2 pkt 6 ustawy o broni i amunicji tj. do celów kolekcjonerskich ustawodawca w treści art. 10 ust. 1 i ust. 3 pkt 5 tej ustawy zawarł kompletną regulację, określającą przesłanki materialnoprawne wydania ww. pozwolenia, a zatem zawarł wszystkie niezbędne elementy treściowe kreujące normę postępowania.

Zgodnie z orzecznictwem sądowym przepis art. 10 ust. 3 ustawy o broni palnej i amunicji określa, co w “szczególności”, uważa się za ważną przyczynę posiadania broni. Na gruncie reguł wykładni językowej (gramatycznej), wyrażenie: “w szczególności” pełni, co do istoty funkcję uszczegółowienia egzemplifikacyjnego wyrażenia bardziej ogólnego, wskazanego w części wypowiedzi normatywnej, znajdującej się przed zwrotem “w szczególności”. Polega ono na tym, że wyliczenia występujące po nim mają charakter przykładowy i określają zwykle szczególne przypadki zjawiska ogólnego. Konstrukcja normatywna art. 10 ust. 3 ustawy o broni amunicji zakłada z jednej strony kazuistyczne określenie, co należy uważać za “ważną przyczynę” posiadania broni, z drugiej zaś daje organom luz decyzyjny – prawo dokonania wyboru wartościującego w stosunku do ustalonych w sprawie okoliczności faktycznych, niemieszczących się jednak w katalogu ustawowych kryteriów pozytywnych. Ocena dokonywana przez organ, na podstawie wyłącznie zwrotu ocennego: “ważna przyczyna”, jest wtedy oceną jednostkową i sytuacyjną oderwaną od ustawowo określonych kryteriów. Dotyczy jednak tylko sytuacji niezdefiniowanych w ust. 3 art. 10 (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 kwietnia 2014 r. sygn. akt II OSK 2758/12).

W treści art. 10 ust. 3 pkt 5 ustawy o broni palnej i amunicji wskazano, że za ważną przyczynę o której mowa w ust. 1, uważa się udokumentowane członkowstwo w stowarzyszeniu kolekcjonerskim – dla pozwolenia na broń dla celów kolekcjonerskich. Podnieść należy, że w zakresie udokumentowania członkowstwa w stowarzyszeniu o charakterze kolekcjonerskim ustawodawca nie wprowadził żadnej normy kompetencyjnej, która uzależniałaby przyznanie pozwolenia na broń do celów kolekcjonerskich od spełnienia uprzednio przez wnioskodawcę dodatkowego warunku tak jak np. odpowiedniej ilości członków należących do stowarzyszenia, wykazanie aktualnych potrzeb stowarzyszenia czy też wykazanie aktywnej działalności w promowaniu stowarzyszenia. Są to pozaustawowe kryteria, które nie mogą automatycznie przesądzać o wydaniu bądź odmowie wydania, przez właściwy organ, pozwolenia, o którym stanowi dyspozycja art. 10 ust. 3 pkt 6 ustawy o broni i amunicji.

Mając powyższe na uwadze, uznać należy, że prowadząc postępowanie w sprawie wniosku o wydanie pozwolenia na posiadanie broni palnej do celów kolekcjonerskich, właściwe organy mogą jedynie zbadać, czy w sprawie zostały spełnione przesłanki o których mowa w art. 10 ust. 1 i ust. 3 pkt 5 ustawy o broni palnej i amunicji tj. czy osoba starająca się o pozwolenie nie stanowi zagrożenia dla siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego oraz czy udokumentowała członkowstwo w stowarzyszeniu o charakterze kolekcjonerskim. Nowela do ustawy o broni i amunicji z dnia 5 stycznia 2011 r. wyeliminowała uznaniowość organu poprzez ścisłe wskazanie pozytywnych i negatywnych warunków wydania pozwolenia na broń. Bezwzględne stwierdzenie, jakie przyczyny usprawiedliwiają wydanie pozwolenia na broń, a jakie muszą być uznane za niewystarczające nie może nastąpić a casu ad casum. Decyzja – pozwolenie na broń dla celów kolekcjonerskich – ma charakter decyzji związanej. Dlatego też w przypadku spełnienia przez wnioskodawcę przesłanek materialno prawnych wskazanych w art. 10 ust. 1 i ust. 3 pkt 6 ustawy o broni i amunicji, przy braku przesłanek negatywnych określonych w art. 15 ust. 1 ustawy, właściwy organ zobowiązany jest do wydania pozwolenia na broń.

Pomimo jednak, iż – jak powyższej wskazano – organ w przypadku stwierdzenia spełnienia przez wnioskodawcę przesłanek o których mowa w art. 10 ust. 1 i ust. 3 pkt 6 ustawy o broni i amunicji (przy jednoczesnym braku przesłanek określonych w art. 15 ust. 1 ustawy), zobowiązany jest do wydania pozwolenia na broń to nie można uznać, że organ wydając ww. pozwolenie zobligowany jest to wydania pozwolenia na broń w liczbie wskazanej przez wnioskodawcę.

Zwrócić należy uwagę, że ustawodawca oprócz celu wydania pozwolenia i rodzaju broni, ustanowił elementem materialnym decyzji administracyjnej także “liczbę egzemplarzy”, na co wskazuje dyspozycja art. 12 ust. 2 ustawy. Wskazanie “liczby egzemplarzy broni” jest wprawdzie elementem obligatoryjnym decyzji, jednak organ ma pełną swobodę w zakresie określenia tej liczby. Jest to bowiem element rozstrzygnięcia, który ma w pełni charakter uznaniowy. O ile zakres swobody, jaką posiada organ w zakresie oceny przesłanek, które uprawniają wydanie pozwolenia na broń w celach kolekcjonerskich, ograniczają normy materialnoprawne (art. 10 ust. 1 i ust. 3 pkt 6), tak w przypadku określenia “liczby egzemplarzy” broni danego rodzaju, organ dysponuje luzem decyzyjnym. Swoboda decyzyjna w tym zakresie nie może jednak stanowić podstawy do wydania decyzji negatywnej.

W odniesieniu do określenia liczby egzemplarzy broni konkretnego rodzaju, należy zastosować wykładnię celowościową przepisów ustawy o broni i amunicji, w oparciu o stan faktyczny ustalony na podstawie materiału dowodowego, zebranego stosownie do przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Pomiędzy możliwościami w zakresie działalności stowarzyszenia a liczbą i rodzajem broni objętej wnioskiem powinna istnieć współzależność, a każdy przypadek powinien być oceniany przez organ indywidualnie w tym znaczeniu, że należy określić adekwatną liczbę egzemplarzy do deklarowanego celu. Organ nie jest w tym przypadku związany żądaniem wnioskodawcy; może, w oparciu o obiektywne i subiektywne kryteria, określić odpowiednią liczbę egzemplarzy broni. Natomiast nie jest dopuszczalne, w sytuacji, gdy wnioskodawca spełnia wszystkie ustawowe kryteria wydania pozwolenia, wydanie decyzji negatywnej jedynie z tego powodu – jak wskazał to Sąd I. instancji – że wnioskodawca żąda nieadekwatnej ilości egzemplarzy broni danego rodzaju. Stan taki jest nie do zaakceptowania na gruncie konstytucyjnej zasady praworządności (art. 7 Konstytucji RP) nakazującej organom władzy publicznej działać na podstawie i w granicach prawa.

Biorąc powyższe pod uwagę, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że przedmiotowa skarga kasacyjna zawiera usprawiedliwione podstawy do uwzględnienia wskazanych w niej żądań, w związku z czym, działając na podstawie przepisów art. 188 p.p.s.a. uchylił zaskarżony wyrok i rozpoznał skargę.

Mając na uwadze przedstawione wyżej wywody Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 188 p.p.s.a., uchylił zaskarżony wyrok i rozpoznał skargę uchylając zaskarżony akt oraz decyzję organu I instancji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 135 p.p.s.a.

Mając na względzie wynik postępowania sądowego na podstawie art. 200 i art. 203 pkt 1 p.p.s.a. zasądzono od Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej na rzecz skarżącego kasacyjnie koszty postępowania sądowego.


 

 

Krótki komentarz. Warto orzeczenia sądowe ważne dla wydawania pozwoleń na broń przytaczać i o nich pamiętać. Zły nie śpi i wciąż kombinuje, aby praworządny Polak nie mógł posiadań broni. To orzeczenie ważne, bo przypomina w nim NSA, że nie można odmówić pozwolenia na broń w sytuacji gdy wnioskodawca spełnia kryteria wynikające z ustawy. Wciąż NSA coś kombinuje z liczbą egzemplarzy broni i coś czuję, że bez wymiany ustawy na nową, nic z tym się nie da zrobić. Obowiązująca ustawa jest tak zła jak tylko zły może być akt prawny.