Kanada: Alberta stawia się rządowi centralnemu i ogłasza suwerenność.

Większość mieszkańców kanadyjskiej prowincji Alberta ma dość liberalnego rządu federalnego w Ottawie. Są zmęczeni zbyt daleko idącą ingerencją rządową w kwestiach od restrykcji związanych z Covid do kwestii kontroli broni, której ochoczo przewodzi premier Justin Trudeau.

Chcąc pokazać swój sprzeciw wobec federalnego ustawodawstwa i polityki, która jest niekonstytucyjna, władze prowincji Alberta wprowadziły i uchwaliły w tym miesiącu ustawę o suwerenności Alberty w ramach Zjednoczonej Kanady (www.assembly.ab.ca).

Rząd prowincji stwierdził: “Ustawa zostanie wykorzystana do zajęcia się federalnym ustawodawstwem i polityką, które są niezgodne z konstytucją, naruszają prawa statutowe Alberty lub które wpływają lub ingerują w konstytucyjne prawa prowincji. Ustawa daje Albercie demokratyczne ramy prawne do obrony federalno-stanowego podziału władzy przy jednoczesnym poszanowaniu Konstytucji Kanady i władzy sądowniczej.”

Rząd Alberty tak skonstruował ustawę, aby “przenieść obciążenie na rząd federalny, aby prawnie umocować odmowę Alberty w zakresie egzekwowania niekonstytucyjnych lub szkodliwych praw lub polityk federalnych. Aby Alberta nie musiała zakładać spraw sądowych i latami czekać na wyroki, podczas gdy te same prawa lub polityki federalne szkodzą mieszkańcom Alberty każdego dnia.”

The Guardian poinformował, że premier Alberty, Danielle Smith stwierdziła, że ustawa “pozwala prowincji zresetować swoje relacje z rządem federalnym Justina Trudeau”.

“To nie jest tak, że Ottawa jest rządem krajowym” – powiedziała Smith. “Sposób w jaki działa nasz kraj jest taki, że jesteśmy federacją suwerennych, niezależnych jurysdykcji. Oni są jednym z sygnatariuszy konstytucji, a reszta z nas, jako również sygnatariusze konstytucji, ma prawo do wykonywania naszych suwerennych uprawnień w naszych własnych obszarach jurysdykcji.”

Nowe prawo jest zgodne z konserwatywnym nurtem, widocznym w zachodnich prowincjach Kanady. Ta część kraju cce odłączyć się od Kanady, co utrudnia Ottawie rządzenie jego zachodnimi regionami. Ruch Wexit opowiada się za “demokratyczną separacją zachodnich prowincji; Alberty, Saskatchewan, Manitoby i Kolumbii Brytyjskiej – w niezależne i suwerenne państwo – niezależne od wschodniej Kanady.”

Premier Smith nie jest członkiem żadnego ruchu secesyjnego, ale “sprzeciwiła się wszelkim środkom przeciw pandemii, w tym szczepionkom i maskom”. Jej rząd zasugerował, że prawo Alberty może być wykorzystane do odrzucenia władzy federalnej i praw w kilku dziedzinach, w tym zdrowia publicznego, środowiska i broni palnej.

Krytycy twierdzą, że ustawa jest konstytucyjnym nadużyciem ze strony prowincji i ostrzegli, że jest mało prawdopodobne, aby przetrwała batalię sądową. Podkreślają również, że nowe ustawodawstwo może spowodować iż inwestorzy będą się wycofywać z Alberty i może zagrozić prawom rdzennej ludności i zobowiązaniom traktatowym.

“Nie będziemy stać bezczynnie. Nie pozwolimy, aby to się stało” – powiedziała w artykule The Guardian krajowa szefowa Zgromadzenia Pierwszych Narodów, RoseAnne Archibald.

“Federacja Suwerennych Narodów Rdzennych, wodzowie Traktatów Sześciu i Siedmiu mówią, że ‘ustawa o suwerenności’ narusza ich prawa traktatowe i że wszelkie poprawki do ustawy nie wystarczą, by mogli ją poprzeć” – zauważył The Guardian.

Jedną z sił napędowych nowej ustawy był fakt, że większość jej zwolenników od dawna twierdzi, że rząd federalny wykorzystuje bogactwo generowane przez lukratywny przemysł energetyczny prowincji z korzyścią dla innych prowincji, jednocześnie odrzucając pilne potrzeby w samej Albercie, w tym zwiększenie funduszy na opiekę zdrowotną. Większość energii z Alberty jest eksportowana, z czego największa część trafia do Stanów Zjednoczonych.

Program Trudeau dotyczący zmian klimatycznych, kontrola broni i naruszanie wolności osobistych przez jego rząd, powoduje jedynie zwiększenie poparcia dla nowej ustawy wśród mieszkańców prowincji, którzy nie będą dłużej tolerować polityki centralnej, która nie ma nic wspólnego z ich własną polityką i zagrożeniami dla ich przemysłu naftowego.

Przedstawiając proponowaną ustawę, Smith powiedziała: “Mam nadzieję, że wysłaliśmy wiadomość do Ottawy, że będziemy energicznie bronić naszych konstytucyjnych obszarów jurysdykcji, a oni powinni się po prostu odczepić”.

Duane Bratt, profesor nauk politycznych na Mount Royal University w Calgary, powiedział o przejściu ustawy: “To pochodzi z głęboko zakorzenionej złości na rząd federalny i Justina Trudeau. Ona [Smith] wyraźnie chce walczyć z Trudeau”. Po przyjęciu ustawy Trudeau powiedział reporterom, że “nie jest zainteresowany walką z władzami Alberty”.

Alberta Sovereignty Act przypomina ogólnie amerykańskie Kentucky i Virginia Resolutions, w których Thomas Jefferson i James Madison starali się zniweczyć federalne Alien and Sedition Acts z 1798 roku. Rezolucje te stwierdzały, że Konstytucja ogranicza władzę federalną do pewnych jasno wyliczonych uprawnień, że akty kongresowe wykraczające poza te uprawnienia są pogwałceniem Konstytucji, oraz że każdy stan ma prawo i obowiązek określić konstytucyjność ustaw federalnych i zapobiec stosowaniu niekonstytucyjnych ustaw federalnych na swoim terytorium. Rezolucje nigdy nie zyskały poparcia pozostałych stanów, a sam Alien and Sedition Act wygasł w marcu 1801 roku.

Walka Alberty z kanadyjskim rządem federalnym z pewnością zakończy się w sądach federalnych tego kraju, ponieważ rząd prowincji podejmuje kroki w celu unieważnienia ustaw federalnych, które uważa za niekonstytucyjne lub szkodliwe dla mieszkańców Alberty. Czas pokaże, czy ustawa ma wpływ na zapał Trudeau i jego liberalnego rządu do ciągłego odbierania wolności i swobód obywatelskich swoim wyborcom.

Póki co, nowa ustawa wyraźnie zmienia zasady gry dla kanadyjskiego rządu federalnego i powinna być czymś, na co warto zwrócić uwagę.

David Kelly (thenewamerican.com)

tłumaczył MR

Tags: , , , ,